حکم زنی که شوهرش مشروب می خورد

زنی که همسرش به مصرف مشروبات الکلی روی می آورد، مسئولیت شرعی یا کیفری مستقیمی در قبال این عمل همسرش ندارد. این وضعیت، با چالش های عمیق روحی، اجتماعی و گاه قانونی همراه می شود و نیاز به درک جامعی از حقوق و احکام شرعی مربوط به آن دارد تا زن بتواند تصمیمات آگاهانه ای برای حفظ سلامت خود و خانواده اش بگیرد.

زندگی مشترک، پیوندی مقدس و سرشار از تعهدات دوطرفه است که بر پایه آرامش و مودت بنا شده است. اما گاهی اوقات، سایه هایی ناخواسته بر این زندگی می افتد که آرامش و استحکام آن را به چالش می کشد. یکی از این چالش های عمیق و دردناک، مواجهه زن با مسئله سوء مصرف مشروبات الکلی توسط همسرش است. این موضوع نه تنها ابعاد روحی و روانی فردی و خانوادگی را در بر می گیرد، بلکه سوالات مهمی را در زمینه احکام شرعی، حقوق قانونی و راهکارهای عملی برای مدیریت این وضعیت پیچیده مطرح می کند. برای زنی که در چنین شرایطی قرار می گیرد، آگاهی از این ابعاد، گامی اساسی در جهت توانمندسازی و یافتن مسیری روشن تر برای آینده است. او در پی یافتن پاسخ هایی است که به او کمک کند تا با این واقعیت تلخ کنار بیاید، از حقوق خود دفاع کند و بهترین تصمیم را برای زندگی خود و فرزندانش اتخاذ کند.

تبیین حکم شرعی زنی که همسرش مشروب می نوشد

مفهوم شخصی بودن مسئولیت ها در شریعت اسلام و قوانین حقوقی، اصلی بنیادین است. این اصل بیان می کند که هر فرد تنها در قبال اعمال و انتخاب های خود مسئول است و گناه یا جرم یک شخص به دیگری سرایت نمی کند. بر همین اساس، زنی که همسرش به مصرف مشروبات الکلی می پردازد، هیچ گونه مسئولیت شرعی یا کیفری مستقیمی در قبال این گناه یا جرم همسر خود ندارد. این بدان معناست که نه گناه شرب خمر بر عهده زن است و نه او به دلیل عمل همسرش مورد بازخواست قانونی یا شرعی قرار می گیرد. زن، در جایگاه همسر، در معرض چالش ها و پیامدهای عمل همسرش قرار می گیرد، اما خود فاعل یا شریک جرم محسوب نمی شود.

این تمایز مهم، به زنان در این موقعیت، آرامش خاطری نسبی می بخشد که حداقل در مورد عمل همسرشان، بار گناه یا مسئولیت کیفری بر دوش آن ها نیست. با این حال، مسئولیت های اخلاقی و تربیتی، و همچنین لزوم حفظ بنیان خانواده، می تواند زن را به تلاش برای هدایت همسر و مدیریت تبعات این رفتار ترغیب کند. این وضعیت، زمینه را برای بررسی دقیق تر ابعاد شرعی و حقوقی فراهم می آورد تا زن بتواند با دیدی بازتر، مسیر صحیح را انتخاب کند.

ابعاد شرعی و فقهی زندگی با همسر شراب خوار از دیدگاه مراجع تقلید

مواجهه با همسری که مشروب می نوشد، پرسش های متعددی را در ذهن زنان متدین ایجاد می کند، به ویژه در رابطه با حکم شرعی زندگی مشترک و مسائل طهارت. مراجع عظام تقلید در این زمینه رهنمودهایی ارائه داده اند که به درک بهتر این ابعاد کمک می کند.

حکم ازدواج با فرد شراب خوار و ادامه زندگی مشترک

از منظر شرع، شرب خمر از گناهان کبیره محسوب می شود و آثار زیانباری بر روح و جسم فرد و اجتماع دارد. در مورد ازدواج با فردی که شراب می نوشد، دیدگاه مراجع محترم تقلید به شرح زیر است:

• قبل از ازدواج: بسیاری از مراجع تقلید، ازدواج با فردی که به شرب خمر اعتیاد دارد را مکروه و در برخی موارد بسیار مکروه می دانند. این کراهت ناشی از پیامدهای سوء این رفتار بر زندگی مشترک، تربیت فرزندان و آرامش خانواده است. توصیه های اخلاقی اغلب بر پرهیز از چنین ازدواجی تاکید دارند تا زن دچار مشکلات و مفاسد احتمالی نشود. آینده ای که در آن همسر به گناهی کبیره مرتکب می شود، می تواند چالش های فراوانی را برای دین و دنیای زن به همراه داشته باشد.
• بعد از ازدواج و ادامه زندگی: اگر زن پس از ازدواج متوجه شرب خمر همسرش شود یا همسرش بعد از ازدواج به این عمل روی آورد، ادامه زندگی مشترک جایز است، اما همچنان با کراهت شدید همراه است. در این شرایط، توصیه های اخلاقی معمولاً بر صبوری، هدایت و تلاش برای ترک گناه توسط همسر تأکید دارند. زن تشویق می شود که با حکمت و تدبیر، همسرش را به سوی ترک این گناه دعوت کند و از طریق نصایح دوستانه و مشاوره های مذهبی و روانشناسی، زمینه هدایت او را فراهم سازد. هدف، نجات فرد از گناه و حفظ بنیان خانواده است، مگر آنکه ادامه زندگی، ضررهای جبران ناپذیری برای دین یا سلامت روانی زن و فرزندان به دنبال داشته باشد که در این صورت مسیرهای حقوقی بررسی خواهد شد.

نظرات برخی مراجع عظام تقلید

برای درک عمیق تر، می توان به استفتائات و نظرات برخی مراجع اشاره کرد:

• آیت الله خامنه ای: ایشان نیز ازدواج با شراب خوار را کراهت شدید می دانند، اما آن را باطل نمی شمارند. در خصوص نجاست، هر قسمتی از بدن یا لباس فرد که به شراب آلوده شده باشد، نجس است و با آب کشیدن پاک می شود.
• آیت الله سیستانی: ایشان نیز حکم به کراهت ازدواج و ادامه زندگی با شراب خوار می دهند و توصیه های اخلاقی را برای هدایت همسر مهم می دانند. در مسائل نجاست، حکم همان است که در فقه شیعه برای مطهرات بیان شده است.
• آیت الله مکارم شیرازی: از ایشان نقل شده که شرب خمر از گناهان کبیره است و در پاسخ به زنی که همسرش شراب خوار شده و توهین می کند و او را آزار می دهد، توصیه می کنند که وظیفه زن در این شرایط کنارش بودن و هدایت کردن او به سمت خدا است تا سبب عاقبت بخیری و نجاتش شود. این نشان دهنده تاکید بر جنبه های اخلاقی و هدایتی در ابتدا است.
• آیت الله وحید خراسانی و آیت الله نوری همدانی: نظرات این مراجع نیز اغلب در راستای جواز (با کراهت شدید) ادامه زندگی و تلاش برای اصلاح همسر است، با تاکید بر مسائل طهارت و نجاست.

مسائل مربوط به طهارت و نجاست در منزل و زندگی مشترک

یکی از مهم ترین دغدغه های زنانی که همسرشان مشروب می نوشد، مسئله نجاست شراب و تاثیر آن بر محیط زندگی است. شراب از نظر شرعی نجس است و این نجاست می تواند به اشیا، لباس، بدن و محیط خانه سرایت کند.

• حکم نجاست شراب و نحوه انتقال آن: شراب ذاتاً نجس است و هر چیزی که با آن ملاقات کند و یکی از آن ها (شراب یا شیء ملاقات کننده) مرطوب باشد، نجس می شود. برای مثال، اگر دست خیس به لیوان آلوده به شراب بخورد، دست نیز نجس می شود.
• نحوه پاک کردن بدن، لباس، ظروف و محیط خانه از نجاست شراب: برای پاک کردن نجاست شراب، باید محل نجس را با آب قلیل یا کُر، دو بار شستشو داد تا اثر نجاست (رنگ و بو) از بین برود. در مورد ظروف، با آب قلیل باید سه بار شسته شود، اما با آب کُر، یک بار هم کافی است. لباس و بدن نیز به همین ترتیب پاک می شوند. اگر فرش یا سطحی نجس شود، می توان با ریختن آب و جمع کردن آن با پارچه یا اسفنج، چندین بار آن را پاک کرد.
• حکم غذایی که توسط فرد شراب خوار پخته شده یا با دست نجس او تماس داشته است: اگر فرد شراب خوار با دست نجس و مرطوب خود به غذا دست بزند، آن غذا نجس می شود و خوردن آن حرام است. اما اگر دستش خشک باشد یا قبل از پخت و پز، دست خود را تطهیر کرده باشد، غذا نجس نمی شود. همچنین اگر فقط در مجاورت او باشد و تماسی برقرار نشود، غذا پاک است.
• وظیفه زن در برابر نجاست و طرق آسان گیری در موارد عسر و حرج: در مواردی که پاک کردن دائمی محیط و اشیاء از نجاست شراب، برای زن موجب عسر و حرج شدید (سختی طاقت فرسا) شود، برخی مراجع قائل به تخفیف در حکم طهارت هستند. به این معنا که زن در صورت مواجهه با مشقت زیاد، می تواند در برخی موارد به آن نجاسات بی اعتنا باشد. این حکم تخفیفی، به منظور جلوگیری از دشواری غیر قابل تحمل برای زن صادر می شود و باید با مشورت با مرجع تقلید یا کارشناس مذهبی انجام گیرد.

زنی که با همسری شراب خوار زندگی می کند، در قبال اعمال او مسئولیت شرعی یا کیفری ندارد، اما چالش های طهارت و نجاست در زندگی روزمره، مسئله ای جدی و نیازمند راهکارهای عملی و فقهی است.

حقوق قانونی زن در مواجهه با شوهر شراب خوار

علاوه بر ابعاد شرعی، زنانی که با معضل شراب خواری همسر خود روبرو هستند، از حقوق قانونی نیز برخوردارند که می تواند در تصمیم گیری ها و اقدامات آتی آن ها نقش حیاتی ایفا کند. قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی ایران، راه هایی را برای حمایت از زن در این شرایط پیش بینی کرده اند.

طلاق از مرد شراب خوار به دلیل عسر و حرج

یکی از مهمترین ابزارهای قانونی برای زن در مواجهه با شوهر شراب خوار، حق طلاق به دلیل عسر و حرج است. عسر و حرج در قانون مدنی ایران، به معنای مشقتی است که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل می کند. اعتیاد به الکل، اگر منجر به اخلال در زندگی زناشویی شود و مشقت فراوانی برای زن ایجاد کند، از مصادیق بارز عسر و حرج به شمار می رود.

برای اثبات شرب خمر و عسر و حرج ناشی از آن در دادگاه، زن باید ادله و مدارک کافی ارائه دهد. این مدارک می تواند شامل موارد زیر باشد:

• شهادت شهود: افرادی که به صورت مستقیم شاهد مصرف مشروب توسط همسر بوده اند.
• اقرار شوهر: اقرار شوهر در محضر دادگاه یا در سایر مراجع قانونی.
• گزارش پزشکی قانونی: در صورت وجود آثار مستی یا آسیب های جسمی ناشی از آن.
• گزارش نیروی انتظامی: در صورت دستگیری همسر به دلیل شرب خمر یا درگیری های ناشی از آن.
• سایر مدارک: پیامک ها، عکس ها، فیلم ها یا هر مدرک دیگری که به اثبات این امر کمک کند.

مراحل قانونی دادخواست طلاق از طرف زن به دلیل عسر و حرج، فرآیندی پیچیده و زمان بر است که معمولاً شامل شرکت در جلسات مشاوره اجباری پیش از طلاق، تنظیم دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، و پیگیری پرونده در دادگاه های خانواده است. نقش حیاتی وکیل پایه یک دادگستری در این پرونده ها غیرقابل انکار است. وکیل با تسلط بر قوانین و رویه های قضایی، می تواند در جمع آوری مدارک، تنظیم دادخواست، ارائه لوایح و دفاع از حقوق زن، کمک شایانی کند. تخمین هزینه و مدت زمان تقریبی روند طلاق نیز بستگی به پیچیدگی پرونده و تعداد جلسات دادگاه دارد، اما معمولاً این فرآیند می تواند بین ۸ ماه تا ۱ سال در مرحله بدوی به طول انجامد.

حقوق مالی زن: مهریه، نفقه و اجرت المثل

در فرآیند طلاق به دلیل شراب خواری همسر، زن می تواند تمام حقوق مالی خود را مطالبه کند:

• مهریه: زن حق مطالبه کامل مهریه خود را دارد، اعم از اینکه مهریه عندالمطالبه باشد یا عندالاستطاعه. در صورت عدم پرداخت، امکان توقیف اموال همسر از طریق مراجع قضایی یا اداره ثبت وجود دارد.
• نفقه: زن می تواند نفقه معوقه و جاریه خود و فرزندانش را از همسرش مطالبه کند. در صورت عدم پرداخت، این امر نیز می تواند خود یکی از مصادیق عسر و حرج یا سوء رفتار باشد.
• اجرت المثل ایام زوجیت: در صورتی که زن در طول زندگی مشترک کارهایی را که شرعاً بر عهده اش نبوده، به دستور همسر و با قصد عدم تبرع انجام داده باشد، می تواند اجرت المثل آن را مطالبه کند. کارشناس دادگستری میزان اجرت المثل را محاسبه خواهد کرد.

حضانت فرزندان

اعتیاد پدر به الکل می تواند تاثیر مستقیمی بر صلاحیت حضانت او داشته باشد. دادگاه در تعیین تکلیف حضانت فرزندان، مصلحت کودک را در اولویت قرار می دهد. اگر اعتیاد پدر به گونه ای باشد که سلامت جسمی یا روانی فرزندان را به خطر بیندازد یا شرایط تربیتی مناسبی را فراهم نکند، دادگاه می تواند حضانت را به مادر واگذار کند. پس از طلاق، دادگاه با در نظر گرفتن سن فرزندان و شرایط هر یک از والدین، در مورد حضانت تصمیم گیری می کند. نفقه فرزندان در هر صورت بر عهده پدر است.

امکان شکایت کیفری از شوهر الکلی

علاوه بر طلاق، زن می تواند در موارد خاصی از همسرش شکایت کیفری کند:

• مصرف علنی مشروبات الکلی: بر اساس ماده 701 قانون مجازات اسلامی، هر کس در اماکن و معابر عمومی به صورت علنی مشروب مصرف کند، علاوه بر حد شرعی شرب خمر (۸۰ ضربه شلاق)، به حبس تعزیری نیز محکوم می شود.
• خرید، فروش، حمل و نگهداری مشروبات الکلی: ماده 702 قانون مجازات اسلامی مجازات هایی از قبیل حبس، شلاق و جزای نقدی را برای ساخت، خرید، فروش، حمل، نگهداری یا در اختیار دیگری قرار دادن مشروبات الکلی پیش بینی کرده است.
• ضرب و جرح، توهین یا تهدید ناشی از مستی: اگر همسر در حالت مستی اقدام به ضرب و جرح، توهین یا تهدید همسرش کند، زن می تواند با استناد به ماده 614 قانون مجازات اسلامی (برای ضرب و جرح) و سایر مواد مرتبط، از او شکایت کند. نحوه طرح شکایت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است.

اخذ تعهد محضری از شوهر

یکی از راهکارهایی که گاهی زوجین برای حل مشکلات ناشی از اعتیاد به الکل به آن متوسل می شوند، اخذ تعهدنامه رسمی از شوهر در دفتر اسناد رسمی برای ترک مصرف الکل است. این تعهدنامه، ماهیت اخلاقی دارد و اصولاً فاقد ضمانت اجرایی کیفری یا حقوقی مستقیم است، مگر اینکه در متن تعهدنامه، برای عدم رعایت آن، ضمانت اجرایی خاصی (مثلاً شرط مالی یا وکالت در طلاق) پیش بینی شده باشد. بنابراین، در تنظیم چنین تعهدنامه ای، باید به دقت جوانب قانونی و ضمانت های اجرایی آن را بررسی کرد.

حکم اجبار زن به مصرف الکل از طرف مرد

اگر مرد همسر خود را به مصرف الکل اجبار یا اکراه کند، زن در صورت اثبات اکراه، مسئولیت کیفری نخواهد داشت. اکراه به معنای وادار کردن کسی به انجام کاری است که به آن مایل نیست، همراه با تهدید جانی، آبرویی یا مالی مهم. در صورت تحقق شرایط اکراه، مجازات مصرف مشروبات الکلی از زن مرتفع می شود.

پیامدها و راهکارهای عملی زندگی با فرد شراب خوار

زندگی با همسری که به مصرف مشروبات الکلی اعتیاد دارد، سراسر چالش و رنج است. این وضعیت، لایه های مختلف زندگی مشترک را تحت تاثیر قرار می دهد و نیازمند رویکردهای حمایتی و درمانی است.

مشکلات سوء مصرف الکل در زندگی زناشویی

مصرف الکل توسط همسر، می تواند به طرق مختلف، بنیان خانواده را متزلزل کند:

• تاثیر بر روابط عاطفی و جنسی زوجین: الکل اغلب باعث از بین رفتن صمیمیت و اعتماد بین زوجین می شود. روابط عاطفی دچار سردی و بی تفاوتی می گردد و روابط جنسی نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد و به جای منبع آرامش، به عامل تنش و سوءتفاهم تبدیل شود.
• اختلال در ارتباط و تصمیم گیری: فرد الکلی معمولاً توانایی برقراری ارتباط موثر و منطقی را از دست می دهد. تصمیم گیری های او ممکن است غیرمنطقی و بدون در نظر گرفتن پیامدها باشد که به مشکلات مالی، اجتماعی و خانوادگی دامن می زند.
• خشونت خانگی و مشکلات روانی برای همسر و فرزندان: مستی غالباً با خشونت کلامی و فیزیکی همراه است. همسر و فرزندان در معرض آسیب های جدی روحی و جسمی قرار می گیرند. اضطراب، افسردگی، ترس و احساس ناامنی، بخشی از پیامدهای روانی این وضعیت برای اعضای خانواده است. کودکان ممکن است دچار مشکلات تحصیلی، رفتاری و عاطفی شوند.

راهکارهای اولیه برای کمک به همسر و خانواده

با وجود سختی ها، مسیرهایی برای کمک و حمایت وجود دارد:

• اهمیت مشاوره روانشناسی و خانواده: مشاوران متخصص می توانند به زن کمک کنند تا احساسات خود را مدیریت کند، مهارت های ارتباطی موثرتری بیاموزد و راهکارهای مناسبی برای مواجهه با همسر و حفظ سلامت روانی خود و فرزندانش پیدا کند. مشاوره خانواده نیز می تواند به همسر کمک کند تا مشکل خود را بپذیرد و گام در مسیر درمان بگذارد.
• معرفی مراکز ترک اعتیاد: مراکز تخصصی ترک اعتیاد، با ارائه برنامه های درمانی جامع شامل سم زدایی، روان درمانی فردی و گروهی، می توانند به فرد الکلی در رهایی از دام اعتیاد کمک کنند. این مراکز اغلب برنامه های حمایتی برای خانواده ها نیز دارند.
• نقش خانواده همسر و حمایت های اجتماعی: در صورت امکان و وجود رابطه سالم، خانواده همسر می توانند نقش حمایتی مهمی ایفا کنند. گروه های حمایتی مانند الکلی های گمنام (AA) برای افراد معتاد و ال-آنون (Al-Anon) برای خانواده های افراد معتاد، فضایی امن برای به اشتراک گذاری تجربیات و یافتن امید و راهکار فراهم می کنند. حمایت دوستان و آشنایان نیز در این مسیر دشوار، ارزشمند است.

مجازات شرعی و قانونی فرد شراب خوار (مرد)

شرب خمر نه تنها از گناهان کبیره در اسلام محسوب می شود، بلکه در قوانین جمهوری اسلامی ایران نیز جرم انگاری شده و مجازات های مشخصی برای آن در نظر گرفته شده است. این مجازات ها شامل ابعاد شرعی (حد) و قانونی (تعزیر) می شود.

مجازات شرعی شرب خمر (حد)

بر اساس مواد ۲۶۴ و ۲۶۵ قانون مجازات اسلامی، مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق و تدخین آن، کم باشد یا زیاد، جامد باشد یا مایع، مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط به گونه ای که آن را از مسکر بودن خارج نکند، موجب حد است. حد مصرف مسکر، ۸۰ ضربه شلاق است. این مجازات، صرف نظر از جنبه های تعزیری و حقوقی، به عنوان حدی الهی برای این گناه بزرگ تعیین شده است و اجرای آن مستلزم اثبات در محاکم شرعی است.

مجازات های تعزیری مربوط به مصرف علنی، خرید، فروش و نگهداری مشروبات الکلی

قانون مجازات اسلامی، علاوه بر حد شرعی، مجازات های تعزیری (که بر اساس صلاحدید قاضی تعیین می شود) را نیز برای اعمال مرتبط با مشروبات الکلی پیش بینی کرده است:

1. مصرف علنی مشروبات الکلی: ماده ۷۰۱ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) مقرر می دارد: «هر کس متجاهراً و به نحو علن در اماکن و معابر و مجامع عمومی مشروبات الکلی استعمال نماید، علاوه بر اجرای حد شرعی شرب خمر به دو تا شش ماه حبس تعزیری محکوم می شود.» این مجازات برای کسانی است که به صورت آشکارا و در انظار عمومی اقدام به شرب خمر می کنند و هدف از آن، حفظ نظم عمومی و جلوگیری از اشاعه فحشا است.
2. ساخت، خرید، فروش، حمل و نگهداری مشروبات الکلی: ماده ۷۰۲ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) صراحتاً بیان می کند: «هرکس مشروبات الکلی را بسازد یا بخرد یا بفروشد یا در معرض فروش قرار دهد یا حمل یا نگهداری کند یا در اختیار دیگری قرار دهد به شش ماه تا یک سال حبس و تا هفتاد و چهار (۷۴) ضربه شلاق و نیز پرداخت جزای نقدی به میزان پنج برابر ارزش عرفی (تجاری) کالای یاد شده محکوم می شود.» این ماده قانونی، دایره وسیعی از فعالیت ها را پوشش می دهد و برای مبارزه با تولید و توزیع مشروبات الکلی در جامعه وضع شده است. جزای نقدی تعیین شده نیز به عنوان ابزاری برای مقابله با سودجویی از این طریق است.

در مجموع، هدف از این مجازات ها، بازدارندگی از ارتکاب این گناه و جرم، و حفظ سلامت اخلاقی و اجتماعی جامعه است. البته اثبات هر یک از این جرایم در دادگاه، مستلزم ارائه ادله و مدارک معتبر قانونی است.

نتیجه گیری و توصیه های نهایی

مواجهه با مسئله شراب خواری همسر، یکی از دشوارترین و پیچیده ترین چالش هایی است که یک زن می تواند در زندگی مشترک خود تجربه کند. این وضعیت ابعاد گسترده ای دارد که شامل مسائل شرعی، حقوقی، روانی و اجتماعی می شود و نیازمند رویکردی جامع و آگاهانه است. همانطور که بیان شد، زن در قبال عمل شراب خواری همسرش مسئولیت شرعی یا کیفری مستقیمی ندارد، اما زندگی او به شدت تحت تاثیر این رفتار قرار می گیرد.

نکات کلیدی این مقاله نشان داد که از منظر شرعی، ازدواج با فرد شراب خوار کراهت شدید دارد و ادامه زندگی با او نیز با توصیه های اخلاقی برای هدایت و صبوری همراه است. مسائل طهارت و نجاست در خانه نیز از جمله دغدغه های مهم است که با رعایت احکام و در موارد عسر و حرج با اخذ تخفیف، می توان آن را مدیریت کرد. از نظر حقوقی، زن از ابزارهای قدرتمندی مانند حق طلاق به دلیل عسر و حرج، مطالبه حقوق مالی مانند مهریه و نفقه، و پیگیری حضانت فرزندان در صورت اعتیاد پدر برخوردار است. امکان شکایت کیفری از شوهر به دلیل مصرف علنی مشروب یا رفتارهای خشونت آمیز ناشی از آن نیز فراهم است. همچنین، راهکارهای عملی مانند مشاوره روانشناسی و خانواده و بهره گیری از مراکز ترک اعتیاد برای کمک به همسر و حفظ سلامت روانی خانواده حیاتی است.

در این مسیر دشوار، اقدام به موقع و مشورت با متخصصین از جمله وکلای پایه یک دادگستری، مشاوران خانواده و کارشناسان مذهبی، نقش تعیین کننده ای دارد. حفظ سلامت روانی و جسمی خود و فرزندان، باید همواره در اولویت قرار گیرد. هر زنی در این موقعیت، باید به یاد داشته باشد که تنها نیست و با آگاهی از حقوق و راهکارهای موجود، می تواند گام های موثری برای بهبود وضعیت خود و خانواده اش بردارد و از خود در برابر پیامدهای این معضل محافظت کند.