نمونه شکایت شهادت کذب در دادسرا

تصور کنید در میانه یک پرونده قضایی، شاهدان شهادتی خلاف واقع ارائه می دهند که سرنوشت شما را تحت تأثیر قرار می دهد. شهادت کذب، جرمی جدی با عواقب سنگینی است که می تواند مسیر عدالت را منحرف کند. این راهنما به شما کمک می کند تا با فرایند نمونه شکایت شهادت کذب در دادسرا آشنا شوید و حقوق خود را قاطعانه پیگیری کنید.

در نظام قضایی هر کشوری، شهادت شهود از جایگاه ویژه ای برخوردار است و می تواند نقشی اساسی در روشن شدن حقایق و اجرای عدالت ایفا کند. وقتی فردی در مقام شاهد در برابر مقامات رسمی قرار می گیرد، وظیفه ای سنگین بر دوش او گذاشته می شود: بیان حقیقت. با این حال، متأسفانه، همیشه این گونه نیست و گاهی اوقات شاهدان، با انگیزه های مختلف، اقدام به بیان مطالب خلاف واقع می کنند که به آن شهادت کذب می گویند.

مواجهه با جرم شهادت کذب می تواند برای هر فردی که درگیر یک پرونده قضایی است، تجربه ای تلخ و آسیب زننده باشد. این تجربه، تنها به از دست دادن یک حق مادی یا معنوی ختم نمی شود؛ بلکه می تواند بنیان های اعتماد به سیستم قضایی را متزلزل سازد. از همین رو، قانونگذار با در نظر گرفتن ابعاد مختلف این جرم، برای آن مجازات های مشخصی تعیین کرده است تا از حقوق شهروندان دفاع کرده و سلامت دادرسی را حفظ کند.

برای کسانی که خود را قربانی چنین جرمی می یابند، درک ابعاد قانونی، راه های اثبات و مراحل عملی شکایت، از اهمیت حیاتی برخوردار است. این راهنما تلاش می کند تا شما را در این مسیر پیچیده، گام به گام همراهی کند و با زبانی ساده و کاربردی، تمام آنچه را که برای طرح شکایت شهادت کذب در دادسرا نیاز دارید، ارائه دهد. این یک نقشه راه برای احقاق حق و بازیابی آرامش شماست.

۱. شهادت کذب چیست؟ تعریف قانونی و ارکان تشکیل دهنده جرم

برای درک عمیق تر از جرم شهادت کذب، ابتدا باید به تعریف خود شهادت در بستر قانون بپردازیم. شهادت، در معنای حقوقی آن، عبارت است از بیان یک امر مشهود یا مسموع توسط فردی غیر از طرفین دعوا که برای اثبات یا رد یک ادعا نزد مقامات رسمی مطرح می شود. این عمل به نوعی، خبر دادن از وقوع یک واقعه یا حقیقت است که می تواند به روشن شدن ابهامات پرونده کمک کند.

حال، وقتی همین شهادت، برخلاف واقعیت و حقیقت باشد، به آن شهادت کذب می گویند. به بیان ساده تر، شهادت دروغ و بی اساس، نزد مراجع رسمی و قضایی، تحت عنوان شهادت کذب تعریف می شود. این اقدام می تواند نتایج جبران ناپذیری برای طرفین دعوا و حتی کل فرآیند دادرسی به همراه داشته باشد.

عناصر تشکیل دهنده جرم شهادت کذب

مانند هر جرم دیگری، شهادت کذب نیز برای آنکه به عنوان یک جرم محسوب شود، باید دارای سه رکن اساسی باشد که در ادامه به تفصیل توضیح داده می شوند:

عنصر قانونی: این رکن به مواد قانونی اشاره دارد که عمل شهادت کذب را جرم تلقی کرده و برای آن مجازات تعیین نموده اند. ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده)، مهمترین ماده در این زمینه است که به صراحت به جرم انگاری شهادت کذب می پردازد. این ماده بیان می کند که هرکس در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، مجازات خواهد شد. علاوه بر این، تبصره این ماده و مواد دیگری در باب حدود، قصاص و دیات نیز به تبعات شهادت کذب اشاره دارند.

عنصر مادی: عنصر مادی جرم شهادت کذب، خودِ عمل ادای شهادت دروغ است. این شهادت باید در مرجع رسمی و پس از ادای سوگند (در مواردی که سوگند لازم است) یا در شرایطی که مرجع رسمیت دارد اما سوگند لازم نیست، صورت پذیرد. صرف گفتن یک دروغ به صورت عادی جرم نیست؛ آنچه که این عمل را جرم زا می کند، رسمی بودن مرجعی است که شهادت در آنجا داده می شود و نیز آگاهی شاهد از خلاف واقع بودن اظهاراتش.

عنصر معنوی: این رکن به قصد و نیت شاهد اشاره دارد. برای اینکه شهادت کذب به عنوان جرم شناخته شود، شاهد باید عالماً و عامداً (با علم و عمد) شهادتی خلاف حقیقت ارائه دهد. به این معنا که شاهد بداند آنچه می گوید دروغ است و با قصد تضییع حق دیگری یا ایراد ضرر، این شهادت را بیان کند. اگر فردی سهواً و به دلیل اشتباه در حافظه یا تصور نادرست از وقایع، مطالبی خلاف واقع بگوید، نمی توان او را به جرم شهادت کذب محکوم کرد، چرا که عنصر معنوی جرم، یعنی قصد سوء، وجود نداشته است.

تفاوت شهادت کذب سهوی و عمدی در همین عنصر معنوی نهفته است. در شهادت سهوی، شاهد نیت سوء و قصد دروغ گفتن ندارد و ممکن است به دلیل خطا در ادراک یا فراموشی، دچار اشتباه شود. اما در شهادت عمدی، شاهد با آگاهی کامل از نادرست بودن اظهاراتش، به منظور فریب دادن مرجع قضایی و ضرر رساندن به یکی از طرفین، شهادت می دهد و اینجاست که پای مجازات قانونی به میان می آید.

برای اینکه بدانیم چه مراجعی مقامات رسمی محسوب می شوند، باید گفت این اصطلاح شامل تمامی مراجع قضایی و شبه قضایی است که صلاحیت رسیدگی و تصمیم گیری قانونی دارند. از جمله این مراجع می توان به دادگاه های حقوقی و کیفری، دادسراها، و شوراهای حل اختلاف اشاره کرد. نظریه مشورتی قوه قضاییه نیز به صراحت تأکید دارد که شهادت دروغ در شورای حل اختلاف نیز به دلیل رسمیت این مرجع، مشمول ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی می شود.

۲. مجازات قانونی شهادت کذب و آثار آن

جرم شهادت کذب، به دلیل تأثیر مخربی که بر جریان عدالت دارد، با مجازات های سنگینی مواجه است. قانونگذار در ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) به وضوح این مجازات ها را بیان کرده است تا ضمن بازدارندگی، از حقوق افراد زیان دیده نیز حمایت کند.

بر اساس این ماده قانونی، هر فردی که در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، به موارد زیر محکوم خواهد شد:

• حبس: مجازات حبس برای شاهد کاذب، سه ماه و یک روز تا دو سال تعیین شده است. این میزان حبس نشان دهنده جدیت قانونگذار در برخورد با این جرم است.
• جزای نقدی: علاوه بر حبس، شاهد به پرداخت جزای نقدی نیز محکوم می شود. مبلغ جزای نقدی در این ماده، ابتدا یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال تعیین شده بود، اما طبق مصوبه مورخ ۱۳۹۹/۱۲/۲۵ هیئت وزیران، این مبلغ تعدیل یافته و به بیست و پنج (۲۵,۰۰۰,۰۰۰) تا صد (۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰) میلیون ریال افزایش پیدا کرده است.

در کنار مجازات های اصلی، تبصره ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی نکته بسیار مهمی را یادآور می شود: «مجازات مذکور در این ماده علاوه بر مجازاتی است که در باب حدود و قصاص و دیات برای شهادت دروغ ذکر گردیده است.» این تبصره به معنای آن است که اگر شهادت کذب، منجر به اعمال حدی، قصاص یا دیه بر فردی شود، شاهد علاوه بر مجازات های ماده ۶۵۰، به مجازات های مربوط به آن حدود، قصاص یا دیات نیز محکوم خواهد شد. این موضوع نشان دهنده عمق مسئولیت کیفری شاهد کاذب در پرونده های جدی است.

یکی از سؤالات رایج در مورد این جرم این است که «آیا گذشت شاکی در این جرم تأثیری دارد؟» باید گفت جرم شهادت کذب دارای دو جنبه است: جنبه عمومی جرم و جنبه خصوصی جرم. جنبه خصوصی مربوط به ضرری است که مستقیماً به شاکی وارد شده و گذشت او می تواند در تخفیف یا توقف بخشی از مجازات تأثیرگذار باشد، اما به دلیل جنبه عمومی که به اخلال در نظم عمومی و عدالت مربوط می شود، حتی با گذشت شاکی، دادسرا و دادگاه همچنان می توانند به تعقیب کیفری و اعمال مجازات جنبه عمومی بپردازند. به عبارت دیگر، گذشت شاکی الزامات قانونی را به طور کامل از بین نمی برد، اما می تواند یکی از عوامل مؤثر در تصمیم گیری قاضی برای کاهش مجازات باشد.

همچنین، شاهد کاذب ممکن است مسئول جبران خسارت مادی ناشی از شهادت کذب نیز باشد. بر اساس قاعده «تسبیب»، هر کسی که با فعل خود، سبب ورود خسارت به دیگری شود، مسئول جبران آن است. بنابراین، اگر شهادت دروغ شاهد، منجر به ورود خسارت مالی به فردی شود، زیان دیده می تواند علاوه بر شکایت کیفری، دعوای حقوقی برای مطالبه این خسارات از شاهد کاذب را نیز مطرح کند و شاهد ملزم به جبران خسارات وارده خواهد بود.

شهادت کذب نه تنها عدالت را منحرف می کند، بلکه می تواند زندگی افراد را نیز به تباهی بکشاند. از این رو، قانون با قاطعیت با این عمل مجرمانه برخورد می کند تا اعتماد به نظام قضایی حفظ شود.

۳. نحوه اثبات شهادت کذب (چگونه دروغ بودن شهادت را ثابت کنیم؟)

وقتی فردی ادعا می کند که شاهدان در پرونده ای شهادت کذب داده اند، بار اثبات بر عهده مدعی (شاکی) است. این یعنی شما باید مدارک و دلایل کافی ارائه دهید که نشان دهد اظهارات شاهدان خلاف واقع بوده است. این مرحله می تواند چالش برانگیز باشد، اما با شناخت دلایل مورد قبول در دادگاه و تکنیک های موجود، می توان به موفقیت در این مسیر امیدوار بود.

دلایل و مدارک مورد قبول در دادگاه

برای اثبات شهادت کذب، دادگاه به دلایل مختلفی توجه می کند که شامل موارد زیر است:

• اقرار شاهد به کذب بودن شهادتش: اگر خود شاهد، در مراحل بعدی رسیدگی یا حتی خارج از دادگاه، اقرار کند که شهادتش دروغ بوده، این قوی ترین دلیل برای اثبات شهادت کذب است. این اقرار می تواند به صورت کتبی یا شفاهی باشد که البته در صورت شفاهی بودن، باید توسط مراجع قانونی ثبت شده باشد.
• اظهارات متناقض شاهد در مراحل مختلف رسیدگی: اگر شاهد در مراحل مختلف تحقیق یا دادرسی (مثلاً در دادسرا، دادگاه بدوی و تجدیدنظر) اظهارات ضد و نقیض داشته باشد، این تناقضات می توانند دلیلی بر کذب بودن شهادت او محسوب شوند. قاضی به دقت این اظهارات را مقایسه می کند.
• کشف حقیقت از طریق اسناد و مدارک جدید و معتبر: گاهی اوقات، پس از شهادت کذب، اسناد یا مدارکی جدید کشف می شود که به وضوح نشان می دهد اظهارات شاهد خلاف واقع بوده است. این مدارک می تواند شامل اسناد مالی، پیام های متنی، تصاویر، فیلم، سوابق بانکی یا هر سند معتبر دیگری باشد که حقیقت را آشکار می کند.
• شهادت مطلعین: اگر افراد دیگری (مطلعین) وجود داشته باشند که بتوانند با شهادت خود، کذب بودن اظهارات شاهد کاذب را تأیید کنند، شهادت آن ها نیز می تواند به عنوان دلیل مورد استفاده قرار گیرد.
• نظریه کارشناسی: در برخی موارد، برای اثبات کذب بودن شهادت، نیاز به نظر کارشناسی است. مثلاً اگر شاهد ادعای رؤیت سند یا امضایی را داشته باشد، نظریه کارشناس خط و امضا می تواند جعلی بودن آن را اثبات کند. یا در مورد ادعای حضور در مکانی خاص، کارشناسی فنی (مثلاً بررسی دکل های مخابراتی) می تواند عدم حضور شاهد را نشان دهد.
• حکم قطعی برائت/بطلان در پرونده اصلی که مستند به شهادت کذب بوده است: اگر پرونده اصلی که در آن شهادت کذب داده شده بود، در نهایت با حکم قطعی برائت یا بطلان به نفع شاکی شهادت کذب به پایان رسیده باشد، این حکم خود به تنهایی می تواند دلیل محکمی بر کذب بودن شهادت قبلی باشد.

تکنیک جرح شاهد

یکی از راه های مهم دفاع در برابر شهادت، استفاده از تکنیک جرح شاهد است. این تکنیک به شما اجازه می دهد تا ادعا کنید شاهد طرف مقابل، دارای یکی از شرایط قانونی لازم برای شهادت نیست و به همین دلیل شهادت او نباید مورد قبول دادگاه قرار گیرد. ماده ۲۳۴ قانون آیین دادرسی مدنی به صراحت به این موضوع اشاره دارد.

شرایط قانونی شاهد شرعی که فقدان هر یک از آن ها می تواند منجر به جرح شاهد شود، عبارتند از:

• بلوغ (رسیدن به سن قانونی)
• عقل (عدم جنون یا اختلالات روانی)
• ایمان (اعتقاد به دین اسلام یا اقرار به ادیان رسمی کشور)
• عدالت (عدم ارتکاب گناهان کبیره و اصرار بر گناهان صغیره)
• طهارت مولد (حلال زادگی)
• ذی نفع نبودن در موضوع دعوا (عدم داشتن نفع مستقیم در نتیجه پرونده)
• عدم خصومت با طرفین یا یکی از آن ها (نبود دشمنی و کینه با یکی از طرفین دعوا)
• عدم اشتغال به تکدی (گدایی)
• ولگرد نبودن

نحوه جرح شاهد در دادگاه بدین صورت است که هر یک از اصحاب دعوا می توانند با ذکر دلیل، گواهان طرف مقابل را جرح کنند. دادگاه موظف است موارد جرح را بررسی کرده و در صورت اثبات، شهادت شاهد را نامعتبر اعلام کند. این عمل باید در زمان مقتضی و پیش از صدور رأی صورت گیرد.

طرح سؤالات هوشمندانه از شهود در محضر دادگاه

یکی دیگر از روش های مؤثر برای دفاع در برابر شهادت کذب، طرح سؤالات هوشمندانه و دقیق از شهود در محضر دادگاه است. یک وکیل مجرب یا حتی خود شاکی با آمادگی کافی می تواند با پرسیدن سؤالاتی که به جزئیات واقعه می پردازند و شهود را به چالش می کشند، تناقضات در اظهارات آن ها را آشکار سازد. این کار می تواند شامل درخواست برای توضیح جزئیات زمان، مکان، افراد حاضر، نحوه وقوع و سایر موارد باشد. هدف این است که شاهد کاذب در بیان جزئیات دچار اشتباه شود و عدم صداقتش برملا گردد. تقاضای ادای شهادت منفردانه شهود (شنیدن شهادت هر شاهد بدون حضور سایر شهود) نیز می تواند در این زمینه بسیار مؤثر باشد، زیرا امکان تبانی و هماهنگی بین شهود را کاهش می دهد.

۴. آثار حقوقی و کیفری شهادت کذب بر پرونده اصلی و حقوق زیان دیده

پیامدهای شهادت کذب تنها به مجازات شاهد کاذب محدود نمی شود؛ بلکه می تواند آثار عمیقی بر پرونده اصلی، رأی صادر شده و حقوق فرد زیان دیده داشته باشد. این آثار به دو دسته حقوقی و کیفری تقسیم می شوند و هر یک مسیرهای خاص خود را برای جبران و اصلاح دنبال می کنند.

ابطال رأی صادر شده به استناد شهادت کذب

یکی از مهمترین آثار حقوقی شهادت کذب، امکان ابطال رأی صادر شده به استناد شهادت کذب است. اگر رأی دادگاه بر مبنای شهادت دروغ صادر شده باشد و کذب بودن آن پس از صدور رأی قطعی اثبات شود، فرد زیان دیده می تواند درخواست اعاده دادرسی دهد. اعاده دادرسی یک راه فوق العاده برای اعتراض به رأی قطعی است و اثبات کذب بودن شهادت می تواند یکی از دلایل اصلی آن باشد.

شرایط و مراحل اعاده دادرسی پس از اثبات کذب بودن شهادت به شرح زیر است: ابتدا باید کذب بودن شهادت شاهد به موجب حکم قطعی مرجع صالح قضایی اثبات شود. پس از دریافت این حکم، فرد متضرر می تواند با ارائه آن به دادگاه صادرکننده حکم اصلی، تقاضای اعاده دادرسی کند. دادگاه با بررسی مجدد پرونده و با در نظر گرفتن حکم قطعی شهادت کذب، رأی قبلی را نقض کرده و مجدداً رسیدگی می کند. این فرآیند، فرصتی است برای بازگرداندن عدالت و اصلاح خطاهای رخ داده.

جبران خسارات مادی و معنوی

علاوه بر ابطال رأی، فرد زیان دیده حق دارد جبران خسارات مادی و معنوی ناشی از شهادت کذب را نیز از شاهد کاذب مطالبه کند. این حق بر اساس قاعده کلی مسئولیت مدنی (قاعده تسبیب) استوار است که هر کس با عمل خود سبب ورود خسارت به دیگری شود، مسئول جبران آن است.

نحوه مطالبه خسارت از شاهد کاذب بدین صورت است که پس از اثبات کذب بودن شهادت و صدور حکم قطعی علیه شاهد، فرد زیان دیده می تواند با طرح دعوای حقوقی، مطالبه خسارت نماید. این دعوا می تواند همزمان با شکایت کیفری یا پس از آن مطرح شود.

میزان خسارات قابل مطالبه شامل موارد زیر است:

• اصل مال: اگر به دلیل شهادت کذب، مالی از دست رفته باشد (مثلاً محکومیت به پرداخت وجه یا تحویل مال)، شاهد کاذب باید آن را جبران کند.
• منافع از دست رفته: خسارات ناشی از عدم النفع نیز قابل مطالبه است؛ مثلاً اگر به دلیل شهادت کذب، فردی نتوانسته باشد از منافع مال خود بهره مند شود، شاهد باید این منافع از دست رفته را نیز جبران کند.
• خسارت معنوی: در برخی موارد، شهادت کذب می تواند منجر به خسارات معنوی مانند آسیب به اعتبار، آبرو یا رنج های روحی شود. اگرچه اثبات و تعیین میزان خسارت معنوی پیچیده تر است، اما در صورت احراز، قابل مطالبه است.

یکی دیگر از آثار مهم، بازگشت وضعیت به قبل از صدور رأی (مسترد شدن محکوم به) است. یعنی اگر به موجب رأی مبتنی بر شهادت کذب، مالی از فرد گرفته شده باشد، پس از ابطال رأی، آن مال باید به او بازگردانده شود. اگر مال موجود نباشد، شاهد یا محکوم علیه اصلی (اگر تبانی کرده باشند) مسئول جبران مثل یا قیمت آن خواهند بود.

در پرونده های با اهمیت تر مانند پرونده های حدی، قصاص و دیات، اثرات کیفری شهادت کذب می تواند بسیار جدی تر باشد. اگر به دلیل شهادت دروغ، حکمی در این خصوص صادر شده و سپس کذب بودن شهادت اثبات شود، تمام آثار آن حکم بلااثر شده و در صورت نیاز، اقدامات جبرانی (مانند پرداخت دیه یا قصاص) باید اصلاح شوند. این موضوع، مسئولیت بسیار سنگینی را متوجه شاهد کاذب می سازد و اهمیت راستگویی در شهادت را بیش از پیش آشکار می کند.

۵. مراحل عملی تنظیم و ثبت شکواییه شهادت کذب در دادسرا (گام به گام)

وقتی تصمیم می گیرید برای احقاق حق خود اقدام کنید، قدم گذاشتن در مسیر قانونی، نیازمند آگاهی از مراحل عملی است. طرح نمونه شکایت شهادت کذب در دادسرا، فرآیندی مشخص دارد که با رعایت آن می توانید به بهترین شکل ممکن، پرونده خود را پیش ببرید.

چرا دادسرا مرجع صالح است؟

اولین گام در این مسیر، درک این موضوع است که چرا باید به دادسرا مراجعه کنید. شهادت کذب، یک جرم کیفری محسوب می شود و رسیدگی به جرایم کیفری در صلاحیت دادسرا است. دادسرا مسئول انجام تحقیقات مقدماتی، جمع آوری ادله، و تشخیص وقوع جرم و انتساب آن به متهم است. بنابراین، برای طرح شکایت کیفری شهادت کذب، باید شکواییه خود را به دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم (یعنی محل ادای شهادت کذب) تقدیم نمایید.

آماده سازی مدارک لازم

برای تنظیم و ثبت یک شکواییه قوی و مستدل، جمع آوری مدارک و مستندات کافی، حیاتی است. این مدارک شامل موارد زیر است:

• رونوشت مصدق حکم قطعی پرونده اصلی که شهادت کذب در آن مؤثر بوده است: این مورد، سنگ بنای شکایت شماست. اگر حکمی (مانند حکم برائت شما در پرونده اصلی) به صورت قطعی صادر شده که نشان دهنده کذب بودن شهادت قبلی است، باید رونوشت برابر اصل شده آن را تهیه کنید.
• دلایل و مستندات اثبات کننده کذب بودن شهادت: این ها شامل تمام شواهدی است که در بخش «نحوه اثبات شهادت کذب» به آن ها اشاره شد؛ از جمله اسناد، مدارک، اقرار کتبی یا شفاهی شاهد (که ثبت شده باشد)، نظریه کارشناسی، پیامک ها یا هر مدرک دیگری که نشان دهد اظهارات شاهد دروغ بوده است.
• کپی کارت ملی و شناسنامه شاکی: مدارک هویتی شما به عنوان شاکی.
• فهرست شهود و مطلعین (در صورت وجود): اگر افرادی هستند که می توانند شهادت کذب را تأیید کنند یا اطلاعاتی در این زمینه دارند، مشخصات کامل آن ها را به همراه نشانی و شماره تماس، در شکواییه ذکر کنید.

نحوه تنظیم شکواییه

شکواییه شهادت کذب باید دارای ساختار مشخصی باشد تا دادسرا بتواند به درستی به آن رسیدگی کند. در بخش «نمونه شکواییه» به یک فرم کامل اشاره شده است، اما به طور کلی، شکواییه باید شامل اطلاعات زیر باشد:

1. عنوان «به نام خداوند عدالت گستر».
2. عنوان «شکواییه شهادت کذب».
3. تاریخ تنظیم شکواییه.
4. خطاب به «ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان محل وقوع جرم]».
5. مشخصات کامل شاکی (نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، نشانی، شماره تماس).
6. مشخصات کامل مشتکی عنه (شاهد کاذب) (نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، نشانی، شماره تماس – اگر اطلاعی از آدرس یا کد ملی ندارید، می توانید درخواست استعلام از سامانه ثنا را بنویسید).
7. اتهام: «شهادت کذب (موضوع ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی – تعزیرات)».
8. تاریخ و محل وقوع جرم (تاریخ ادای شهادت کذب، شعبه و نوع مرجع قضایی پرونده اصلی، شماره کلاسه پرونده اصلی).
9. دلایل اثبات اتهام (ذکر کلیه مدارک و مستندات).
10. شرح شکایت: در این قسمت، باید به تفصیل و به صورت روایت گونه، ماجرا را توضیح دهید؛ از پرونده اصلی شروع کنید، به چگونگی ادای شهادت کذب توسط مشتکی عنه اشاره کنید، تأثیر آن بر پرونده و نتیجه آن، و در نهایت چگونگی اثبات کذب بودن شهادت را شرح دهید.
11. درخواست نهایی: «رسیدگی، تعقیب کیفری و مجازات مشتکی عنه به اتهام شهادت کذب».
12. نام و نام خانوادگی شاکی و امضاء.

ثبت شکواییه از طریق سامانه ثنا

پس از آماده سازی شکواییه و مدارک، باید آن را به صورت رسمی ثبت کنید. امروزه، بیشتر امور قضایی از طریق سامانه ثنا (سامانه ثبت نام الکترونیکی قضایی) انجام می شود. مراحل کار به شرح زیر است:

1. ابتدا باید در سامانه ثنا ثبت نام کرده و حساب کاربری فعال داشته باشید.
2. به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.
3. شکواییه و مدارک خود را به اپراتور ارائه دهید. اپراتور شکواییه را در سیستم ثبت کرده و مدارک شما را بارگذاری می کند.
4. پس از ثبت نهایی، یک کد رهگیری به شما داده می شود که با آن می توانید وضعیت پرونده خود را پیگیری کنید.

پس از ثبت شکواییه، نقش دادسرا آغاز می شود. دادسرا شروع به تحقیقات مقدماتی می کند. این تحقیقات ممکن است شامل احضار شاهد کاذب برای بازجویی، بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط شما، و در صورت نیاز، انجام کارشناسی یا تحقیق از مطلعین باشد. در نهایت، دادسرا با توجه به نتایج تحقیقات، یکی از قرارهای نهایی (مانند قرار منع تعقیب یا قرار جلب به دادرسی) را صادر می کند. در صورت صدور قرار جلب به دادرسی، پرونده به دادگاه کیفری مربوطه ارسال می شود تا رسیدگی نهایی و صدور حکم انجام گیرد.

۶. نمونه کامل و قابل ویرایش شکواییه شهادت کذب در دادسرا

در این بخش، یک نمونه کامل شکواییه شهادت کذب در دادسرا ارائه می شود که می توانید آن را با توجه به مشخصات پرونده و اطلاعات خود، ویرایش و استفاده کنید. این نمونه به شما کمک می کند تا ساختار و جزئیات لازم برای یک شکایت رسمی را به درستی در شکواییه خود اعمال کنید.

به نام خداوند عدالت گستر

شکواییه شهادت کذب

تاریخ: [روز/ماه/سال]

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان محل وقوع جرم]

با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:

شاکی:

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شاکی]
• نام پدر: [نام پدر شاکی]
• کد ملی: [کد ملی شاکی]
• نشانی: [آدرس کامل شاکی، کد پستی]
• شماره تماس: [شماره تلفن همراه شاکی]

مشتکی عنه (شاهد کاذب):

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی مشتکی عنه]
• نام پدر: [نام پدر مشتکی عنه]
• کد ملی: [کد ملی مشتکی عنه] (در صورت عدم اطلاع دقیق، می توان نوشت: اطلاعی در دست نیست یا قابل استعلام از سامانه ثنا)
• نشانی: [آدرس کامل مشتکی عنه، کد پستی] (در صورت عدم اطلاع دقیق، می توان نوشت: اطلاعی در دست نیست)
• شماره تماس: [شماره تلفن همراه مشتکی عنه] (در صورت اطلاع)

اتهام: شهادت کذب (موضوع ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی – تعزیرات)

تاریخ و محل وقوع جرم:

• تاریخ شهادت کذب: [مثلاً: مورخ ۱۰/۰۵/۱۴۰۲]
• محل ادای شهادت: شعبه [شماره شعبه] دادگاه/دادسرا/شورای حل اختلاف [نوع مرجع قضایی] شهرستان [نام شهرستان] در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده اصلی]

دلایل اثبات اتهام:

1. رونوشت مصدق دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه [نوع دادگاه] شهرستان [نام شهرستان] مبنی بر [مثلاً: برائت اینجانب / بطلان ادعای مطرح شده / اثبات واقعیت خلاف شهادت مشتکی عنه].
2. رونوشت مصدق صورت جلسه دادرسی مورخ [تاریخ صورت جلسه] از پرونده کلاسه [شماره کلاسه] که حاوی اظهارات کذب مشتکی عنه می باشد.
3. [مثلاً: پیامک های حاوی اقرار مشتکی عنه به شهادت کذب / نظریه کارشناسی شماره …… مورخ …… مبنی بر …… / شهادت مطلعین به نام های …… و …… که حاضر به ادای شهادت هستند / سایر اسناد و مدارک که کذب بودن شهادت را اثبات می کند].
4. [در صورت وجود، دلایل دیگر را اضافه کنید.]

شرح شکایت:

اینجانب [نام شاکی] به استحضار می رساند: در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده اصلی] مطرح در شعبه [شماره شعبه] دادگاه [نوع دادگاه] شهرستان [نام شهرستان] که با موضوع [شرح مختصر موضوع پرونده اصلی، مثال: اتهام توهین و ضرب و جرح / دعوای حقوقی مطالبه وجه] جریان داشت، مشتکی عنه، آقای/خانم [نام مشتکی عنه]، در تاریخ [تاریخ شهادت کذب] با حضور در مرجع مذکور، اقدام به ادای شهادتی برخلاف واقع و حقیقت نمود. این شهادت کذب که در جریان رسیدگی به پرونده مذکور ارائه شد، منجر به [مثال: محکومیت اولیه اینجانب / تضییع حق اینجانب / صدور رأیی ناصحیح] گردید.

خوشبختانه، پس از طی مراحل قانونی و با تکیه بر دلایل متقن، سرانجام طی دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه [نوع دادگاه] شهرستان [نام شهرستان]، [مثال: برائت اینجانب از اتهام مذکور صادر و قطعیت یافت / حقیقت خلاف شهادت مشتکی عنه اثبات شد]. لذا با توجه به اینکه کذب بودن شهادت مشتکی عنه اکنون به موجب دلایل و مدارک پیوست و رأی قطعی مذکور کاملاً محرز و مسلم گردیده است، و ایشان عالماً و عامداً اقدام به شهادت دروغ نموده اند، از محضر عالی درخواست رسیدگی، تعقیب کیفری و مجازات مشتکی عنه به اتهام شهادت کذب (موضوع ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی – تعزیرات) مورد استدعاست.

با تشکر و احترام فراوان،

نام و نام خانوادگی شاکی
امضاء

۷. نمونه آراء دادگاه در خصوص شهادت کذب (با تحلیل)

درک نمونه رأی شهادت کذب صادره از دادگاه ها می تواند به شما بینشی عملی نسبت به نحوه رسیدگی و تصمیم گیری قضایی در این گونه پرونده ها بدهد. در ادامه، به تحلیل خلاصه ای از دو نمونه رأی (بدوی و تجدیدنظر) می پردازیم که نکات مهمی را در خصوص شهادت کذب و صلاحیت مراجع قضایی روشن می کند.

رأی دادگاه بدوی: اهمیت محل ادای شهادت

در یک پرونده فرضی که در شعبه ای از دادگاه عمومی جزایی تهران مطرح شد، سه نفر (آقایان ع.ح.، م.ش. و ش.ق.) به اتهام شهادت کذب تحت تعقیب قرار گرفتند. شاکی مدعی بود که این افراد در دادسرا شهادت دروغ داده اند. دادگاه بدوی پس از بررسی پرونده، رأی بر برائت این سه نفر صادر کرد.

تحلیل رأی بدوی: دلیل اصلی برائت در این رأی، صراحت ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی بود که تصریح می کند شهادت کذب باید «در دادگاه نزد مقامات رسمی» باشد. دادگاه بدوی استدلال کرد که چون شهادت افراد مذکور در «دادسرا» بوده و نه «دادگاه»، فاقد عنصر قانونی لازم برای تحقق جرم شهادت کذب موضوع ماده ۶۵۰ است. این رأی نشان می دهد که در گذشته، برخی دادگاه ها در تفسیر واژه دادگاه در ماده ۶۵۰، سخت گیری می کردند و دادسرا را مشمول آن نمی دانستند.

رأی دادگاه تجدیدنظر استان: تأیید برائت در مورد شهادت کذب در دادسرا

پس از اعتراض شاکی به رأی برائت متهمان شهادت کذب در مرحله بدوی، پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان تهران ارجاع شد. دادگاه تجدیدنظر نیز پس از بررسی مجدد و ملاحظه اوراق قضایی و لوایح دفاعی، ضمن رد درخواست تجدیدنظرخواهی شاکی، رأی بدوی را در خصوص برائت متهمان شهادت کذب عیناً تأیید و استوار کرد.

تحلیل رأی تجدیدنظر: این رأی تجدیدنظر، استدلال دادگاه بدوی را در خصوص عدم شمول شهادت کذب در دادسرا تحت ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی تأیید می کند. این نمونه آراء، هرچند به ظاهر ممکن است کمی مبهم به نظر برسند، اما در زمان صدور خود، بر رویه های قضایی تأثیرگذار بودند. با این حال، باید توجه داشت که این تفسیر در گذر زمان و با صدور نظریات مشورتی جدید قوه قضاییه، دستخوش تغییر شده است.

نکته مهم: امروزه، با توجه به نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۴۲۳ مورخ ۱۴۰۰/۰۴/۲۷ قوه قضاییه، شهادت کذب نزد مقامات رسمی در دادسرا یا شورای حل اختلاف نیز مشمول بزه موضوع ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ محسوب می شود. این نظریه به صراحت بیان می کند که «با توجه به اطلاق و عموم ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵، شهادت کذب در دادسرا، شهادت نزد مقامات رسمی محسوب شده و مشمول ماده مذکور خواهد بود.» همچنین، شورای حل اختلاف نیز به دلیل اینکه واحدی تحت تصدی قاضی است و مرجع قضایی (رسمی) محسوب می شود، شهادت دروغ در آن مشمول ماده ۶۵۰ است. این تحول قانونی، نشان دهنده رویکرد جامع تر و حمایت قوی تر از سلامت فرآیند دادرسی در تمام مراجع رسمی است.

این آراء و نظریه مشورتی جدید تأکید می کنند که اثبات عمد و علم شاهد به کذب بودن شهادت، زمان و مکان ادای شهادت، و مطابقت آن با تعریف مقامات رسمی، از نکات کلیدی در رسیدگی به پرونده های شهادت کذب است.

نتیجه گیری

در پایان این بررسی جامع، روشن شد که شهادت کذب نه تنها یک عمل غیراخلاقی است، بلکه جرمی با تبعات حقوقی و کیفری سنگین محسوب می شود. در مواجهه با این تجربه تلخ، سکوت نکنید و برای احقاق حق خود گام بردارید. شناخت دقیق جرم شهادت کذب، مجازات شهادت دروغ، راه های اثبات شهادت کذب و مراحل گام به گام تنظیم و ثبت نمونه شکایت شهادت کذب در دادسرا، ابزارهایی حیاتی در دستان شما برای دفاع از خود هستند.

به یاد داشته باشید که نظام قضایی کشور، سازوکارهای لازم برای برخورد با شاهدان دروغگو را پیش بینی کرده و با اثبات شهادت کذب، نه تنها می توان فرد خاطی را مجازات کرد، بلکه امکان ابطال رأی صادر شده به دلیل شهادت کذب و جبران خسارات مادی و معنوی وارده نیز فراهم است. از اهمیت یک شکواییه شهادت دروغ دقیق و مستدل نمی توان چشم پوشی کرد؛ زیرا این سند، اولین قدم رسمی شما در مسیر عدالت است.

در نهایت، پیچیدگی های قانونی و ظرافت های اثبات شهادت کذب، لزوم دقت و هوشمندی در این مسیر را دوچندان می کند. این راهنما تلاش کرد تا با رویکردی کاربردی و تجربه محور، مسیر را برای شما روشن کند، اما در برخی مراحل، داشتن یک راهنمای متخصص و باتجربه، می تواند تفاوت بزرگی در نتیجه پرونده ایجاد کند. به همین دلیل، هیچ گاه از مشاوره وکلای متخصص در این زمینه غافل نشوید.

تماس با وکیل (Call to Action)

اگر خود را درگیر پرونده ای می یابید که در آن با شهادت کذب مواجه شده اید یا نیاز به راهنمایی بیشتر برای تنظیم نمونه شکایت شهادت کذب در دادسرا دارید، توصیه می شود با یک وکیل متخصص در امور کیفری مشورت کنید. وکلای مجرب می توانند شما را در جمع آوری مدارک، تنظیم شکواییه، و پیگیری پرونده تا حصول نتیجه مطلوب یاری رسانند.