نمونه شکواییه تشویش اذهان عمومی

تنظیم یک نمونه شکواییه تشویش اذهان عمومی نیازمند درک دقیق ماهیت این جرم، ارکان قانونی آن و جمع آوری مستندات کافی است. کسی که احساس می کند قربانی چنین جرمی شده، باید بداند که قانون از او حمایت می کند و با طی مراحل مشخص، می تواند به احقاق حق خود بپردازد. این مسیر، از شناخت جرم تا تنظیم متن شکایت، گام به گام در این مقاله تشریح می شود تا افراد بتوانند با اطمینان خاطر بیشتری در این راه قدم بردارند.

در دنیای پرهیاهوی امروز که اطلاعات با سرعتی باورنکردنی در جریان است، گاهی اخبار کذب و شایعات بی اساس، آرامش جامعه را برهم می زند و موجب تشویش اذهان عمومی می شود. وقتی فردی، خواه یک شهروند عادی یا یک مقام رسمی، خود را در معرض این حملات اطلاعاتی می بیند، نیاز به ابزارهای قانونی برای دفاع از خود پیدا می کند. آگاهی از حقوق و تکالیف در چنین شرایطی، به او کمک می کند تا نه تنها از حیثیت خود محافظت کند، بلکه به پایداری نظم عمومی نیز یاری رساند. این مقاله، به عنوان راهنمایی جامع، قصد دارد تا تمام جنبه های مرتبط با این جرم را از تعریف و ارکان آن گرفته تا مراحل عملی تنظیم و ثبت شکواییه، به زبانی شیوا و کاربردی برای او بازگو کند.

تشویش اذهان عمومی: تعاریف، ارکان و مبانی قانونی

برای فردی که قصد شکایت از جرم تشویش اذهان عمومی را دارد، در ابتدا لازم است که فهم عمیقی از این مفهوم و مبانی قانونی آن پیدا کند. این شناخت به او کمک می کند تا با دیدی بازتر و مستدل تر به پرونده خود بپردازد و شکواییه ای محکم تر تنظیم کند.

اذهان عمومی به چه معناست؟

وقتی از «اذهان عمومی» صحبت می شود، در واقع به مجموعه ای از دیدگاه ها، عقاید، باورها و احساسات مشترک افراد یک جامعه یا گروه بزرگی از مردم اشاره می شود. این اذهان می تواند شامل افکار عمومی در مورد مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی مسائل شخصی افراد برجسته باشد. تشویش اذهان عمومی یعنی برهم زدن این آرامش فکری و ایجاد نگرانی، اضطراب یا حتی خشم در میان مردم یا مقامات رسمی، از طریق انتشار اطلاعات نادرست یا اخبار کذب. تصور کنید موجی از اطلاعات غلط در مورد یک موضوع حساس، ناگهان در جامعه منتشر می شود و آرامش روانی افراد را به هم می زند؛ این دقیقاً همان معنای تأثیرگذاری بر افکار جمعی است که قانونگذار سعی در محافظت از آن دارد.

جرم تشویش اذهان عمومی چیست؟

جرم تشویش اذهان عمومی، به زبان ساده، عبارت است از هر گونه عملی که به قصد برهم زدن افکار عمومی یا مقامات رسمی، از طریق انتشار اکاذیب یا نسبت دادن اعمال خلاف حقیقت صورت گیرد. این جرم، با «برهم زدن نظم عمومی» که غالباً با اقدامات خشونت آمیز یا اخلال فیزیکی همراه است، تفاوت دارد؛ تشویش اذهان عمومی بیشتر بر بعد روانی و فکری جامعه متمرکز است. فردی که این جرم را مرتکب می شود، با استفاده از ابزارهایی مانند نامه، شکواییه، مکاتبه، گفتار، گزارش، یا توزیع اوراق چاپی یا خطی (با امضا یا بدون امضا)، مطالبی را منتشر می کند که می داند خلاف واقعیت است.

ارکان تشکیل دهنده جرم تشویش اذهان عمومی

تشکیل هر جرمی در حقوق کیفری، نیازمند وجود سه رکن اصلی است. جرم تشویش اذهان عمومی نیز از این قاعده مستثنی نیست:

1. رکن مادی: این رکن شامل رفتار فیزیکی است که مجرم انجام می دهد. در جرم تشویش اذهان عمومی، رکن مادی، انتشار مطلب کذب، اظهار اکاذیب یا نسبت دادن اعمال خلاف حقیقت به دیگری است. این انتشار می تواند از طریق رسانه های چاپی، فضای مجازی، گفتار شفاهی، یا هر وسیله ارتباطی دیگری صورت گیرد. نکته کلیدی این است که مطلب منتشر شده باید دروغ و برخلاف واقعیت باشد و به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی انجام شود.
2. رکن معنوی (سوءنیت): برای تحقق این جرم، صرف انتشار مطلب کذب کافی نیست؛ فرد باید قصد و نیت مشخصی از انجام این کار داشته باشد. این قصد، به طور خاص شامل سوءنیت اضرار به غیر (آسیب رساندن به یک فرد یا نهاد) یا سوءنیت تشویش اذهان عمومی (برهم زدن آرامش فکری جامعه یا مقامات رسمی) است. اگر فردی بدون این قصدها، به اشتباه مطلبی نادرست را منتشر کند، این جرم محقق نمی شود.
3. رکن قانونی: مبنای قانونی اصلی این جرم در ایران، ماده 698 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده) است. این ماده به صراحت بیان می کند:
   

   هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی، به وسیله نامه، شکوائیه، مراسلات، عرایض، گزارشات یا نشر اکاذیب یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی، صریحاً یا تلویحاً نسبت دهد، اعم از اینکه از این طریق به نحوی ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه، علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، به حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم خواهد شد.

   این ماده نشان می دهد که حتی اگر از انتشار اکاذیب، ضرر مادی یا معنوی مستقیماً وارد نشود، صرف قصد و انتشار می تواند جرم زا باشد. نکته مهم آن است که این ماده طیف وسیعی از رفتارهای مجرمانه را پوشش می دهد.

تشویش اذهان عمومی و ماده 511 قانون مجازات اسلامی

علاوه بر ماده 698، گاهی برخی اعمال مرتبط با تشویش اذهان عمومی تحت ماده 511 قانون مجازات اسلامی نیز قرار می گیرند. این ماده به موارد خاصی اشاره دارد که بیشتر به امنیت ملی مربوط می شوند. در این ماده آمده است: هر کس به قصد برهم زدن امنیت کشور و تشویش اذهان عمومی، تهدید به بمب گذاری هواپیما، کشتی و وسایل نقلیه عمومی نماید یا ادعا نماید که وسایل مزبور بمب گذاری شده است، مجرم است و مجازات خواهد شد. تفاوت اصلی این ماده با ماده 698 در ماهیت و دامنه جرم است. ماده 511 به اقدامات مشخصی اشاره دارد که مستقیماً امنیت کشور را هدف قرار می دهد و معمولاً شامل تهدیدات جدی تر با عواقب گسترده تر است، در حالی که ماده 698 کلی تر بوده و به هر گونه نشر اکاذیب با قصد تشویش اذهان عمومی می پردازد.

مجازات تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب

برای فردی که مورد چنین جرمی قرار گرفته یا درگیر آن شده، دانستن مجازات های قانونی اهمیت زیادی دارد. این آگاهی، به او کمک می کند تا هم از حقوق خود بهتر دفاع کند و هم انتظارات واقع بینانه ای از روند پرونده داشته باشد. قوانین مجازات اسلامی، برای جرم تشویش اذهان عمومی، مجازات هایی در نظر گرفته است که به حفظ امنیت روانی و اجتماعی جامعه کمک می کند.

مجازات جرم تشویش اذهان عمومی (ماده 698)

بر اساس ماده 698 قانون مجازات اسلامی، فردی که مرتکب جرم تشویش اذهان عمومی یا نشر اکاذیب با قصد اضرار به غیر می شود، با دو نوع مجازات اصلی روبرو خواهد شد. دادگاه با توجه به شدت جرم، تأثیر آن بر جامعه، و سوابق مجرم، یکی از این مجازات ها را تعیین می کند:

• تحمل حبس از دو ماه تا دو سال.
• تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.

علاوه بر این مجازات ها، قانونگذار اعاده حیثیت را نیز پیش بینی کرده است. به این معنا که اگر امکانش باشد، باید شرایطی فراهم شود تا حیثیت از دست رفته شاکی، به حالت قبل بازگردد و ضررهای معنوی او تا حد امکان جبران شود. این بخش از مجازات، اهمیت ویژه ای برای شاکی دارد، زیرا هدف اصلی او غالباً بازگرداندن اعتبار و آرامش خود است.

مجازات تشویش اذهان عمومی در فضای مجازی

شاید برخی گمان کنند که جرایم ارتکابی در فضای مجازی، به دلیل ماهیت خاص این فضا، مجازات متفاوتی دارند. اما واقعیت این است که در اغلب موارد، قانونگذار بین ارتکاب جرم در دنیای واقعی و فضای مجازی تفاوت قائل نشده است. در خصوص تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب در فضای مجازی نیز وضعیت به همین منوال است. ماده 18 قانون جرایم رایانه ای (که اکنون با عنوان ماده 746 قانون مجازات اسلامی – تعزیرات شناخته می شود) صراحتاً به این موضوع می پردازد و بیان می کند:

«هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانه ای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (در صورت امکان)، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد و پنجاه میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»

همانطور که مشاهده می شود، مجازات ها بسیار شبیه به ماده 698 است، اما با جزای نقدی مشخص و مدت حبس کمی متفاوت. این نشان می دهد که قانونگذار به جرم انگاری و مقابله با اینگونه اقدامات در فضای دیجیتال نیز توجه ویژه ای دارد و آن را به همان اندازه جرایم سنتی مهم می داند.

تفاوت ها و شباهت های نشر اکاذیب، تشویش اذهان عمومی و افترا

برای فردی که قصد شکایت دارد، بسیار مهم است که بتواند بین مفاهیم نشر اکاذیب، تشویش اذهان عمومی و افترا تمایز قائل شود. این تمایز به او کمک می کند تا شکایت خود را با عنوان حقوقی صحیح مطرح کرده و مسیر قانونی درستی را دنبال کند. این سه جرم هرچند در مواردی شباهت هایی دارند، اما از نظر ارکان و آثار حقوقی با هم متفاوتند. جدول زیر به او در درک بهتر این تفاوت ها یاری می رساند:

ویژگی	نشر اکاذیب	تشویش اذهان عمومی	افترا
موضوع جرم	انتشار اخبار دروغ و خلاف واقع.	برهم زدن آرامش فکری جامعه یا مقامات رسمی با نشر اکاذیب یا نسبت دادن اعمال خلاف واقع.	نسبت دادن صریح یک عمل مجرمانه به دیگری، در حالی که فرد نتواند صحت آن را ثابت کند.
هدف مجرم	قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی/مقامات رسمی.	قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی/مقامات رسمی. (همپوشانی زیاد با نشر اکاذیب)	هدف از نسبت دادن مجرمانه لزوماً اضرار یا تشویش نیست، بلکه اصل نسبت دادن جرم است.
صراحت انتساب	می تواند صریح یا تلویحی باشد و لزوماً عمل مجرمانه نیست.	می تواند صریح یا تلویحی باشد.	باید صریحاً یک عمل مجرمانه به فرد نسبت داده شود.
نیاز به اثبات ضرر	ضروری نیست، همین که قصد اضرار یا تشویش باشد کافی است.	ضروری نیست، همین که قصد اضرار یا تشویش باشد کافی است.	ضروری نیست، اصل نسبت دادن جرم و عدم اثبات آن کفایت می کند.
ماده قانونی	ماده 698 ق.م.ا (و 746 در فضای مجازی).	ماده 698 ق.م.ا (و 746 در فضای مجازی). همچنین ماده 511 برای موارد خاص امنیتی.	ماده 697 ق.م.ا (و 52 قانون جرایم رایانه ای).
ماهیت	انتشار خبر دروغ.	نتیجه یا هدف از نشر اکاذیب.	اتهام زدن به انجام یک جرم خاص.

نکات مهم برای تمایز این جرایم در شکواییه:

وقتی فردی به دنبال تنظیم شکواییه است، باید به دقت محتوای مطلبی که به او آسیب رسانده را بررسی کند. اگر فردی صرفاً اخبار کذبی را منتشر کرده و قصدش ضربه زدن به حیثیت یا تشویش اذهان بوده، عنوان نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی مناسب است. اما اگر به صراحت و وضوح، یک عمل مجرمانه (مانند سرقت، اختلاس، کلاهبرداری) را به او نسبت داده اند و او توانایی اثبات آن عمل را ندارد، اینجا با جرم افترا روبرو است. توجه به این ظرافت ها، کمک می کند تا شکواییه او دقیق تر و مؤثرتر باشد.

مراحل تنظیم و ثبت شکواییه تشویش اذهان عمومی

وقتی فردی تصمیم می گیرد تا از طریق مراجع قانونی، به مقابله با تشویش اذهان عمومی بپردازد، یک مسیر مشخص پیش روی او قرار دارد. این مسیر از جمع آوری مدارک شروع شده و به ثبت رسمی شکواییه ختم می شود. گام به گام در این مسیر، او باید دقت و حوصله به خرج دهد تا نتیجه مطلوب را کسب کند. این مراحل، راهنمایی برای عبور از پیچ وخم های قانونی است.

پیش نیازها و جمع آوری مستندات

قبل از هر اقدامی، گام اساسی برای تنظیم یک شکواییه محکم، جمع آوری دقیق و کامل مستندات است. این مرحله، سنگ بنای موفقیت پرونده او خواهد بود و نباید به سادگی از آن گذشت:

• شناسایی دقیق مشتکی عنه: اولین و مهمترین قدم، شناسایی فردی است که اقدام به تشویش اذهان عمومی کرده است. اطلاعاتی مانند نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس پستی، و در صورت لزوم، اطلاعات تماس یا شناسه کاربری او در فضای مجازی (مانند آیدی تلگرام، اینستاگرام، توییتر) باید به دقت ثبت شود. اگر مشتکی عنه ناشناس یا مجهول المکان باشد، او باید این نکته را در شکواییه ذکر کند تا مراجع قضایی اقدام به شناسایی او کنند.
• جمع آوری و حفظ دلایل و مدارک: هر چیزی که بتواند صحت ادعای او را ثابت کند، یک مدرک ارزشمند است. این مدارک می تواند شامل موارد زیر باشد:
  • اسکرین شات: اگر تشویش اذهان در فضای مجازی رخ داده است، اسکرین شات های واضح از متن، تاریخ، زمان و منبع انتشار (نام کاربری، لینک صفحه) حیاتی هستند.
  • لینک: لینک مستقیم صفحات وب یا کانال هایی که محتوای مورد نظر در آن ها منتشر شده است.
  • فایل صوتی/تصویری: در صورت وجود، فایل های صوتی یا تصویری که نشان دهنده ارتکاب جرم هستند.
  • شهادت شهود: اگر افرادی شاهد برهم زدن اذهان عمومی توسط مشتکی عنه بوده اند، شهادت آن ها می تواند مدرک مهمی باشد.
  • روزنامه/نامه/گزارش: در صورتی که انتشار مطلب در رسانه های چاپی یا مکاتبات رسمی صورت گرفته باشد.
• نکات مهم در حفظ اعتبار دلایل: او باید دقت کند که مدارک جمع آوری شده قابل استناد و معتبر باشند. مثلاً، اسکرین شات ها باید شامل تاریخ و زمان دقیق باشند و نشان دهند که مطلب از کجا منتشر شده است. هرگونه دست کاری در مدارک، می تواند به ضرر او تمام شود.

ورود به سامانه ثنا و تکمیل شکواییه

پس از جمع آوری مستندات، نوبت به ثبت رسمی شکواییه می رسد. این کار امروزه عمدتاً از طریق سامانه ثنا انجام می شود:

1. ساخت حساب کاربری در سامانه ثنا: اگر فرد تاکنون در سامانه ثنا ثبت نام نکرده است، ابتدا باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و حساب کاربری ثنا را ایجاد کند. این سامانه برای ابلاغ اوراق قضایی ضروری است.
2. ورود به سامانه و انتخاب نوع شکایت: پس از ورود به حساب کاربری خود در سامانه ثنا، او باید گزینه ثبت شکواییه را انتخاب کند. در میان گزینه های موجود، باید عنوان مناسب مانند نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی را برگزیند.
3. تکمیل اطلاعات شاکی و مشتکی عنه: او باید مشخصات خود و مشتکی عنه را با دقت وارد کند. اگر اطلاعات مشتکی عنه کامل نیست (مثلاً آدرس دقیق)، باید این موضوع را با صداقت ذکر کند.
4. شرح واقعه و دلایل: در این قسمت، او باید شرح کاملی از آنچه اتفاق افتاده است ارائه دهد. زمان و مکان وقوع جرم، چگونگی ارتکاب آن و تأثیرات منفی که بر او یا بر اذهان عمومی گذاشته است، باید با جزئیات و به وضوح بیان شود. همچنین، باید به دلایل و مستنداتی که قبلاً جمع آوری کرده است، اشاره کند و آن ها را به صورت فایل های الکترونیکی بارگذاری نماید.
5. ثبت نهایی و پرداخت هزینه ها: پس از تکمیل تمامی بخش ها، او باید شکواییه را بازبینی کند و سپس آن را به ثبت نهایی برساند. در این مرحله، هزینه های قانونی مربوطه پرداخت می شود.

اهمیت مشاوره با وکیل

اگرچه مراحل فوق، یک راهنمای کلی را ارائه می دهد، اما پیچیدگی های حقوقی و قضایی می تواند هر فردی را با چالش مواجه کند. در اینجاست که نقش یک وکیل متخصص کیفری پررنگ می شود. یک وکیل می تواند:

• در تنظیم دقیق شکواییه، به نحوی که تمامی ارکان قانونی جرم پوشش داده شود، به او کمک کند.
• در جمع آوری مستندات و حفظ اعتبار آن ها، راهنمایی های ارزشمندی ارائه دهد.
• پرونده را در مراحل مختلف دادسرا و دادگاه پیگیری کند.
• از حقوق او در برابر دفاعیات احتمالی مشتکی عنه، به بهترین شکل دفاع کند.

مشاوره با وکیل، به او اطمینان می دهد که هیچ جزئیاتی از قلم نیفتاده و او با تمام توان قانونی خود برای احقاق حق خود تلاش می کند. گاهی اوقات، یک نکته حقوقی کوچک که از چشم افراد عادی پنهان می ماند، می تواند سرنوشت یک پرونده را تغییر دهد.

ساختار و نحوه نگارش نمونه شکواییه تشویش اذهان عمومی (بخش عملی)

حال که فرد با تعاریف و مراحل اولیه آشنا شده است، نوبت به بخش عملی کار می رسد: نگارش شکواییه. این بخش از مقاله، راهنمایی جامع برای تنظیم یک نمونه شکواییه تشویش اذهان عمومی است که باید شامل تمامی اجزای ضروری باشد تا در مراجع قضایی به رسمیت شناخته شود. او با تمرین و دقت در این بخش، می تواند شکواییه ای مستدل و قوی را تنظیم کند.

اجزای اصلی شکواییه

هر شکواییه ای، ساختار مشخصی دارد که باید به دقت رعایت شود. این اجزا، اطلاعات لازم را به مراجع قضایی ارائه می دهد و مسیر رسیدگی را هموار می کند:

1. عنوان: شکواییه باید با عنوان مناسبی آغاز شود که گیرنده آن را مشخص کند. به عنوان مثال: ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب [نام شهرستان مربوطه].
2. مشخصات شاکی: اطلاعات کامل و دقیق شاکی، شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل، آدرس دقیق پستی و شماره تماس. این بخش برای هویت سنجی و ابلاغ مکاتبات ضروری است.
3. مشخصات مشتکی عنه: اطلاعاتی مانند نام و نام خانوادگی، نام پدر، آدرس دقیق پستی و در صورت امکان، شماره تماس. اگر آدرس دقیق در دسترس نیست، باید ذکر شود مجهول المکان یا آدرس نامعلوم. در جرایم فضای مجازی، ذکر آیدی کاربری یا لینک صفحه نیز اهمیت دارد.
4. موضوع شکایت: این بخش باید صریح و روشن باشد و عنوان دقیق جرم را ذکر کند. به عنوان مثال: تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب. اگر جرایم دیگری نیز همزمان رخ داده است (مانند افترا)، باید آن ها را نیز ذکر کرد.
5. دلایل و مستندات: فهرست بندی دقیق و اشاره به تمامی مدارکی که جمع آوری شده است. این مدارک باید به صورت پیوست به شکواییه ضمیمه شوند. مثلاً: یک فقره سی دی حاوی اسکرین شات از صفحه اینستاگرام مشتکی عنه، گواهی شهود.
6. شرح واقعه: این بخش، قلب شکواییه است. او باید با روایت دقیق و جزئی، زمان و مکان وقوع جرم، چگونگی ارتکاب آن توسط مشتکی عنه و تأثیری که این اقدام بر او یا بر اذهان عمومی گذاشته است را توضیح دهد. روایت باید پیوسته، مستدل و بدون اغراق باشد. لحن باید رسمی اما گویا و قانع کننده باشد.
7. خواسته: در پایان شکواییه، او باید به وضوح آنچه را که از دادگاه مطالبه می کند، ذکر کند. این می تواند شامل مجازات مشتکی عنه بر اساس مواد قانونی، اعاده حیثیت، و در صورت امکان، جبران خسارات مادی یا معنوی باشد.

نمونه شکواییه تشویش اذهان عمومی (قالب کلی)

در ادامه، یک نمونه شکواییه آورده شده است که او می تواند با جایگزین کردن اطلاعات مربوط به پرونده خود، از آن استفاده کند:

بسمه تعالی
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

موضوع شکایت: تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب

مشخصات شاکی:
نام: [نام شاکی]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی شاکی]
نام پدر: [نام پدر شاکی]
کد ملی: [کد ملی شاکی]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه شاکی]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد شاکی]
شغل: [شغل شاکی]
آدرس: [آدرس دقیق شاکی]
شماره تماس: [شماره تماس شاکی]

مشخصات مشتکی عنه:
نام: [نام مشتکی عنه]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی مشتکی عنه]
نام پدر: [نام پدر مشتکی عنه]
آدرس: [آدرس دقیق مشتکی عنه / در صورت عدم اطلاع: مجهول المکان]
شماره تماس: [شماره تماس مشتکی عنه / در صورت عدم اطلاع: نامعلوم]

دلایل و مستندات:
1. کپی مصدق [فایل/مدرک اول: مثال: سی دی حاوی اسکرین شات ها]
2. کپی مصدق [فایل/مدرک دوم: مثال: شهادت نامه شهود]
3. [ذکر سایر مستندات]

شرح واقعه:
احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام شاکی] به موجب فعالیت [نوع فعالیت شاکی، مثال: تجاری/اجتماعی/علمی] خود در تاریخ [تاریخ وقوع جرم]، مطلع گشتم که آقای/خانم [نام مشتکی عنه] از طریق [وسیله ارتکاب جرم، مثال: صفحه اینستاگرام شخصی خود به آدرس، یا: نشریه محلی با عنوان...] اقدام به انتشار مطالبی کذب و خلاف واقع در خصوص [موضوع مطلب کذب، مثال: فعالیت های شرکت اینجانب، یا: وضعیت مالی اینجانب] نموده است.
ایشان در مطلب منتشر شده خود با محتوای [ذکر خلاصه یا بخش هایی از مطلب کذب]، به صراحت [توضیح دهید که چگونه اکاذیب نشر شده اند یا اعمال خلاف حقیقت نسبت داده شده اند، مثال: ادعاهای موهومی مبنی بر ورشکستگی اینجانب / سوءاستفاده مالی از اموال عمومی / عدم رعایت موازین اخلاقی] را مطرح کرده است.
این در حالی است که تمامی ادعاها و اتهامات وارده، کذب محض بوده و هیچگونه پشتوانه واقعی و سندی ندارد. [در این قسمت به صورت مختصر دلیل کذب بودن ادعا را بیان کنید، مثال: مستند به روزنامه رسمی ثبت و تغییرات شرکت، تمامی فعالیت های اینجانب کاملاً قانونی و مطابق با مقررات می باشد.]
انتشار این مطالب، نه تنها موجب اضرار به حیثیت و اعتبار شغلی/اجتماعی اینجانب گردیده است، بلکه به دلیل [توضیح تأثیر بر اذهان عمومی، مثال: حساسیت موضوع و جایگاه اجتماعی اینجانب / گستردگی انتشار در جامعه] موجبات تشویش اذهان عمومی و نگرانی در میان [جامعه/مردم منطقه/همکاران] را فراهم آورده است. این اقدام کاملاً با قصد و سوءنیت اضرار به غیر و تشویش اذهان عمومی صورت گرفته است.

خواسته:
لذا با تقدیم این شکواییه و با عنایت به دلایل و مستندات ارائه شده، ضمن درخواست رسیدگی قضایی به موضوع و حذف محتویات کذب و مجرمانه، از محضر عالی تقاضای تعقیب کیفری و محکومیت مشتکی عنه، به استناد ماده 698 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) و یا ماده 746 قانون مجازات اسلامی (جرایم رایانه ای) و همچنین اعاده حیثیت از اینجانب، مورد استدعاست.

با تشکر و احترام
[امضای شاکی]
[تاریخ]

نمونه شکواییه تشویش اذهان عمومی در فضای مجازی

جرایم فضای مجازی نیازمند توضیحات و مستندات خاص خود هستند. فردی که قصد شکایت از این نوع جرم را دارد، باید به این نکات توجه کند:

بسمه تعالی
ریاست محترم دادسرای جرایم رایانه ای و عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

موضوع شکایت: تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب در فضای مجازی

مشخصات شاکی:
(همانند نمونه قبل)

مشخصات مشتکی عنه:
نام: [نام مشتکی عنه (در صورت اطلاع)]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی مشتکی عنه (در صورت اطلاع)]
آدرس: [در صورت عدم اطلاع: مجهول المکان / نامعلوم]
آیدی کاربری در [نام شبکه اجتماعی]: [آیدی کاربری، مثال: @username]
لینک صفحه/کانال: [لینک دقیق صفحه یا کانال، مثال: https://instagram.com/...]
شماره تماس مرتبط با حساب کاربری (در صورت اطلاع): [شماره تماس]

دلایل و مستندات:
1. یک فقره سی دی/فایل حاوی اسکرین شات های متعدد و مستند از صفحه/کانال [نام شبکه اجتماعی] مشتکی عنه که حاوی مطلب کذب و تاریخ و زمان انتشار است.
2. گواهی شهود (در صورت وجود).
3. پرینت گزارش [مثال: مکالمات واتس اپ/تلگرام] (در صورت وجود).

شرح واقعه:
احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام شاکی] به دلیل [توضیح زمینه فعالیت/شهرت/اهمیت موضوع برای شاکی]، در تاریخ [تاریخ وقوع جرم] متوجه شدم که فردی با شناسه کاربری [آیدی کاربری مشتکی عنه] در پلتفرم [نام شبکه اجتماعی، مثال: اینستاگرام / تلگرام] و از طریق آدرس [لینک دقیق صفحه/کانال مشتکی عنه] اقدام به انتشار گسترده مطالبی خلاف واقع و کذب در خصوص [موضوع اکاذیب، مثال: عملکرد مالی اینجانب / اتهامات اخلاقی / فعالیت های غیرقانونی] نموده است.
محتوای منتشر شده که تصاویر و اسکرین شات های آن به پیوست تقدیم می گردد، شامل [توضیح دقیق محتوای کذب منتشر شده، مثال: پستی با عنوان 'کلاهبرداری بزرگ در شرکت ایکس' که در آن به دروغ ادعا شده اینجانب از مشتریان کلاهبرداری کرده ام] می باشد.
این مطالب با هدف اضرار به اعتبار و شهرت اینجانب و همچنین تشویش اذهان عمومی در خصوص [مثال: صنعت/بازار مرتبط با فعالیت شاکی] منتشر شده است. ادعاهای مذکور فاقد هرگونه حقیقت و مستند بوده و موجب [توضیح ضررهای وارده، مثال: کاهش شدید فروش شرکت / آسیب جدی به وجهه اجتماعی اینجانب] گردیده است.

خواسته:
لذا با تقدیم این شکواییه و ارائه مستندات مربوطه، ضمن درخواست بررسی دقیق توسط کارشناسان مربوطه در دادسرای جرایم رایانه ای، تقاضای تعقیب کیفری و مجازات مشتکی عنه بر اساس ماده 746 قانون مجازات اسلامی (جرایم رایانه ای) و همچنین اعاده حیثیت و حذف محتوای مجرمانه از فضای مجازی، مورد استدعاست.

با تشکر و احترام
[امضای شاکی]
[تاریخ]

نکات کلیدی در تنظیم شکواییه

برای فردی که این مراحل را طی می کند، رعایت چند نکته اساسی در تنظیم شکواییه ضروری است:

• صراحت و وضوح در نگارش: متن باید روشن، گویا و بدون ابهام باشد. جملات کوتاه و مشخص، به درک بهتر موضوع کمک می کند.
• ارائه مستندات کافی و قابل اثبات: بدون مدارک قوی، اثبات جرم بسیار دشوار خواهد بود. هر ادعایی باید با سند و مدرک همراه باشد.
• پرهیز از اغراق و تهمت های بی اساس: شکواییه محلی برای بیان احساسات یا اتهامات غیرمستند نیست. او باید فقط حقایق را آنطور که هست بیان کند.
• ارجاع دقیق به مواد قانونی: اشاره به ماده یا مواد قانونی مرتبط با جرم، نشان دهنده تسلط او بر موضوع و جدیت در پیگیری است.

پس از ثبت شکواییه: پیگیری ها و مراحل قضایی

ثبت شکواییه، تازه آغاز راه است. فردی که این مسیر را انتخاب کرده، باید بداند که پس از ثبت شکایت، پرونده او وارد یک فرایند قضایی مشخص می شود که نیازمند پیگیری و صبر است. آگاهی از این مراحل، به او کمک می کند تا با آمادگی بیشتری در دادسرا و دادگاه حضور یابد و از حقوق خود دفاع کند.

بررسی اولیه در دادسرا

پس از ثبت شکواییه، اولین گام، بررسی آن در دادسرا است. در این مرحله، سرنوشت پرونده او به دست دادیار یا بازپرس خواهد بود:

• ارجاع به دادیار یا بازپرس: شکواییه او به یکی از شعب دادیاری یا بازپرسی ارجاع داده می شود. دادیار یا بازپرس، مسئول رسیدگی اولیه و انجام تحقیقات مقدماتی است.
• تحقیقات مقدماتی و جمع آوری ادله: در این مرحله، دادیار یا بازپرس با استفاده از اختیارات قانونی خود، تحقیقات لازم را انجام می دهد. این تحقیقات می تواند شامل دعوت از شهود برای ادای شهادت، بررسی دقیق مستندات ارائه شده توسط شاکی، و در صورت لزوم، دستور جمع آوری مدارک بیشتر از نهادهای مربوطه (مثلاً از پلیس فتا در پرونده های سایبری) باشد.
• جلب یا احضار مشتکی عنه: پس از بررسی های اولیه و در صورت وجود دلایل کافی مبنی بر ارتکاب جرم، مشتکی عنه توسط دادیار یا بازپرس احضار یا در صورت لزوم جلب می شود تا در خصوص اتهامات وارده، دفاعیات خود را ارائه دهد.

صدور قرارها (منع تعقیب، جلب به دادرسی)

نتیجه تحقیقات مقدماتی در دادسرا، یکی از قرارهای زیر خواهد بود:

• قرار منع تعقیب: اگر دادیار یا بازپرس پس از تحقیقات، دلایل کافی برای انتساب جرم به مشتکی عنه پیدا نکند یا معتقد باشد که عمل ارتکابی، جرم محسوب نمی شود، قرار منع تعقیب صادر می کند. این قرار قابل اعتراض از سوی شاکی در دادگاه کیفری است.
• قرار جلب به دادرسی: اگر دلایل و شواهد کافی برای انتساب جرم به مشتکی عنه وجود داشته باشد، دادیار یا بازپرس قرار جلب به دادرسی صادر می کند. این قرار پس از تأیید دادستان، پرونده را برای رسیدگی و صدور حکم نهایی به دادگاه کیفری ارسال می کند.

رسیدگی در دادگاه کیفری

پس از صدور قرار جلب به دادرسی، پرونده به دادگاه کیفری ارسال می شود و مراحل زیر را طی می کند:

• تشکیل جلسه رسیدگی: دادگاه جلسه ای را برای رسیدگی به اتهامات تشکیل می دهد و طرفین (شاکی و مشتکی عنه/متهم) را برای ارائه دفاعیات خود دعوت می کند.
• دفاعیات طرفین: در جلسه دادگاه، شاکی دلایل خود را مجدداً بیان می کند و متهم نیز فرصت دارد تا از خود دفاع کند. حضور وکیل در این مرحله می تواند بسیار تأثیرگذار باشد.
• صدور حکم: پس از شنیدن دفاعیات و بررسی تمامی شواهد، دادگاه حکم نهایی را صادر می کند. این حکم می تواند شامل مجازات (حبس، شلاق، جزای نقدی)، تبرئه متهم یا اعاده حیثیت برای شاکی باشد.

نمونه رای وحدت رویه (توضیح یک مثال مرتبط)

آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور، در فهم و تفسیر قوانین بسیار مهم هستند و مسیر قضاوت را برای دادگاه ها روشن می کنند. به عنوان مثال، یک رای وحدت رویه ممکن است به موضوعی بپردازد که تفاوت نشر اکاذیب و افترا را بیشتر روشن کند یا شرایط تحقق قصد اضرار را تبیین کند. تصور کنید فردی درگیر پرونده ای شده که مشتکی عنه ادعا می کند صرفاً انتقاد کرده و قصد اضرار نداشته است. یک رای وحدت رویه که شرایط «انتقاد سازنده» را از «نشر اکاذیب با سوءنیت» تفکیک می کند، می تواند تأثیر زیادی بر نتیجه پرونده او داشته باشد. این آرا به قاضی کمک می کنند تا با تکیه بر تجربه و دانش حقوقی جمعی، حکمی عادلانه صادر کند.

نمونه لایحه دفاعیه (برای مشتکی عنه – اجمالی)

همانطور که شاکی حق دارد از خود دفاع کند، فردی که متهم به تشویش اذهان عمومی شده نیز، حق دفاع دارد. او می تواند با ارائه لایحه دفاعیه، دلایل خود را برای بی گناهی یا تخفیف مجازات مطرح کند. این دفاعیات می تواند شامل موارد زیر باشد:

• عدم قصد اضرار: ادعا کند که قصد آسیب رساندن یا تشویش اذهان عمومی را نداشته و صرفاً به منظور اطلاع رسانی یا انتقاد سازنده مطلبی را منتشر کرده است.
• صحت اطلاعات: اگر بتواند ثابت کند که اطلاعات منتشر شده صحیح بوده و کذب نیستند، جرم از او رفع خواهد شد.
• عدم انتساب: اگر بتواند ثابت کند که او مسئول انتشار مطلب نبوده یا انتساب به او به درستی صورت نگرفته است.

یک لایحه دفاعیه قوی، می تواند سرنوشت پرونده را به نفع متهم تغییر دهد و از این رو، مشورت با وکیل برای تنظیم آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

نتیجه گیری

مسیر پیگیری قانونی برای جرم تشویش اذهان عمومی، اگرچه ممکن است پیچیده به نظر رسد، اما با آگاهی و گام به گام پیش رفتن، فرد می تواند به احقاق حق خود دست یابد. از تعریف دقیق اذهان عمومی و جرم تشویش آن گرفته تا شناخت ارکان قانونی، مجازات ها، تفاوت با جرایم مشابه و در نهایت، مراحل عملی تنظیم و ثبت شکواییه و پیگیری های قضایی، همگی اجزایی هستند که او را در این مسیر یاری می کنند. آگاهی از حقوق و آشنایی با فرآیندهای قانونی، مهمترین ابزار او برای مبارزه با اخبار کذب و حفظ آرامش عمومی است. در هر مرحله از این مسیر، به ویژه هنگام جمع آوری مستندات و تنظیم شکواییه، مشورت با وکلای متخصص و با تجربه در امور کیفری و جرایم رایانه ای، می تواند چراغ راه او باشد و به او کمک کند تا با اطمینان خاطر بیشتری گام بردارد.