خدمت یک ترک زبان به شاهنامه و ایران در غرب / ۱۰۰ هزار نسخه ترجمه شاهنامه در غرب فروش رفت / «وال استریت ژورنال» و «آتلانتیک» این اثر را تحسین کرده اند

به گزارش خبرگزاری آنلاین جو کانال دکتر حمیدرضا جلایی پور با ترجمه Shahnameh translated by Ahmad Sadri ( احمد صدری شاهنامه را به انگلیسی ترجمه کرد) از سایت shepherd  به اهمیت این اثر و جایگاه نویسنده آن  از چند  منظر پرداخته است:  

۱. اهمیت ترجمه شاهنامه صدری

– معرفی فرهنگ ایرانی به جهان انگلیسی زبان: صدری با ترجمه بخش های اساطیری و حماسی شاهنامه (دو سوم نخست اثر) چهار تراژدی اصلی (سهراب سیاوش فرود اسفندیار) و سه داستان عاشقانه (زال رستم بیژن) را برجسته کرده است. هدف او ورود این داستان ها به «آگاهی جمعی» مخاطبان انگلیسی زبان مشابه جایگاه هملت یا اودیسه در ادبیات غرب بوده است. 

– این ترجمه با زبانی فاخر اما قابل فهم (شبیه به سبک  King James Bible ) ارائه شده تا هم ابهت شاهنامه حفظ شود و هم برای نسل امروز جذاب باشد.

– تاکنون بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نسخه از این کتاب فروخته شده و چاپ سوم آن در حال انتشار است که نشان دهنده استقبال گسترده است. این کتاب در مقوله قیمتش (در حدود صد دلار) بین پنج کتاب پرفروش تاریخ قرار گرفته و از “کتاب های سرخ” کارل گوستاویونگ هم بیشتر فروش رفته.

– تلخیص هوشمندانه و شخصیت محور: صدری به جای تمرکز بر وقایع بر تکامل شخصیت ها تأکید کرده و تنها شخصیت های سخنگو را گنجانده است. این رویکرد برای جلب توجه مخاطبانی است که با آثار مدرنی مانند «ارباب حلقه ها» یا «هری پاتر» آشنا هستند.

– او حتی براعت استهلال (مقدمه ای شاعرانه) فردوسی را حفظ کرده تا صدای اصلی شاعر طوسی از بین نرود.

– همراهی هنر تصویرسازی: این ترجمه با همکاری حمید رحمانیان هنرمند ایرانی-آمریکایی به صورت کتابی مصور و نفیس منتشر شده است. تصاویر ترکیبی از نقاشی های سنتی ایرانی لیتوگرافی و مینیاتورهای قرن ۱۵ تا ۱۹ هستند که به جذابیت بصری اثر افزوده اند.

– این کتاب به عنوان یک «شاهکار هنری» توصیف شده و در موزه های معتبر نمایش داده شده است.

۲. جایگاه احمد صدری به عنوان نویسنده و مترجم

– پیشینه آکادمیک و جامعه شناسی:

صدری دکترای جامعه شناسی از «دانشگاه نیواسکول» نیویورک دارد و استاد مطالعات اسلامی در «کالج لیک فارست» است. او با نگاه جامعه شناختی به شاهنامه مفاهیمی مانند «فره ایزدی» و نقش پهلوانان در انتقال قدرت را تحلیل کرده و از تحمیل تحلیل های طبقاتی مارکسیستی بر شاهنامه انتقاد می کند.

– کتاب او با عنوان «جامعه شناسی روشنفکران ماکس وبر» در سال ۱۹۹۲ به عنوان بهترین کتاب آکادمیک سال در آمریکا انتخاب شد.

– انس دیرینه با شاهنامه:

آشنایی صدری با شاهنامه از هفت سالگی و تحت تأثیر نقالی های ایرانی شکل گرفت. او شاهنامه را همراه خود به آمریکا برد و پس از سال ها مطالعه ترجمه آن را با هدف زنده کردن هویت ایرانی برای نسل های جدید آغاز کرد.

– فعالیت های فرهنگی فرامرزی:

صدری علاوه بر ترجمه در برنامه های رسانه ای مانند «BBC» و «NPR» مشارکت داشته و سخنرانی هایی درباره نقش زنان در شاهنامه (مانند سیندخت و منیژه) و مفاهیم سیاسی آن ارائه داده است.

۳. نقاط تمایز این ترجمه با نسخه های پیشین

– ترجمه کامل تر و خط به خط:

صدری از نسخه ویرایش شده «جلال خالقی مطلق» و نسخه مسکو استفاده کرده و اعلام کرده که قصد دارد در آینده ترجمه کامل تری از شاهنامه ارائه دهد تا جای خالی آن در محافل آکادمیک پر شود.

– تلفیق ادبیات و تکنولوژی:

همکاری با رحمانیان منجر به خلق آثار چندرسانه ای مانند نمایش های عروسکی سایه (مثل «پرهای آتش» و «ترانه شمال») و کتاب های پاپ آپ سه بعدی شده است. این پروژه ها داستان های شاهنامه را با استانداردهای هنری مدرن تطبیق داده اند.

۴. چالش های ترجمه و دستاوردها

– انتقال مفاهیم فرهنگی:صدری اشاره می کند که برگرداندن واژه هایی مانند «پهلوان» به انگلیسی چالش برانگیز بوده اما معتقد است ترجمه گاهی از متن اصلی هم تاثیرگذارتر می شود.

– بازتاب جهانی: نشریاتی مانند «وال استریت ژورنال» و «آتلانتیک» این اثر را تحسین کرده اند. نمایش های برگرفته از آن نیز در فستیوال های معتبری مانند «ساندنس» و «ونیز» اجرا شده اند.

جمعبندی:

ترجمه احمد صدری نه تنها تلاشی برای احیای شاهنامه در جهان مدرن است بلکه پروژه ای فرهنگی برای بازتعریف هویت ایرانی فراتر از مرزهای جغرافیایی و سیاسی محسوب می شود. این اثر با ترکیب ادبیات فاخر هنر تصویری و نگاه جامعه شناختی پلی میان گذشته و حال ایجاد کرده و شاهنامه را به عنوان میراثی جهانی معرفی می کند.

حمیدرضا جلایی پور تبریک گفت: 

جلایی پور با پیام تبریکی در کانال خود به صدری و رحمانیان برای آن چه فعالیت های شکوهمند این دو اندیشمند ایرانی است تبریک گفت. او تاکید کرد  که این فعالیت ها «نشان  می دهد  که  چگونه  ادبیات  کلاسیک  می تواند  با ابزارهای  هنری نوین هم برای نسل جدید جذاب باشد و هم پیام های جهانشمول خود را به گوش جهانیان برساند.»

 او در ادامه نویشت: «احمد صدری جامعه شناس ایرانی و نواندیش دینی است. او برادر دوقلوی محمود صدری (جامعه شناس و نواندیش دینی) است. او پس از فارغ التحصیلی در رشته علوم اجتماعی از دانشگاه تهران از دانشگاه نیواسکول دکترای جامعه شناسی دارد و استاد دانشگاه لیک فارست است.​ صدری به طور منظم با مجلات و رسانه های ایرانی همکاری می کند. به نظر من این که ایران در طول تاریخ فراز و فرود داشته اما تداوم هم داشته. این تداوم علل گوناگونی دارد یکی از عللش وجود خادمان بی منت به فرهنگ و هنر ایران مثل دکتر احمد صدری است. نکته جالب این که صدری ریشه آذربایجانی دارد و چهل و پنج سال است که از وطن دور است و دو دهه هست که از سفر سالانه به ایران محروم است. اما اثر فوق نشان می دهد روح و توانش همراه فرهنگ ایران بوده است.»

۲۱۶۲۱۶