حداکثر پرداخت مهریه چقدر است؟

در قوانین ایران، حداکثر پرداخت مهریه سقف مشخصی ندارد و زوجین می توانند هر مقداری را در عقدنامه توافق کنند. با این حال، باید در نظر داشت که این توافق با سقف های اجرایی و کیفری در مراجع قانونی تفاوت های کلیدی دارد و همین موضوع، مهریه را به یکی از پیچیده ترین مسائل حقوقی و اجتماعی در روابط زناشویی تبدیل کرده است.

مهریه، که ریشه در سنت های دیرینه و آموزه های دینی دارد، نه تنها یک تعهد مالی است، بلکه در زندگی مشترک بسیاری از زوجین، نقشی فراتر از یک مال دارد؛ گاه پشتوانه مالی زن محسوب می شود و گاه به ابزاری برای فشار یا اهرمی در کشمکش های زناشویی تبدیل می شود. درک دقیق ابعاد حقوقی و اجتماعی مهریه برای هر کسی که قصد ازدواج دارد یا در مسیر پر پیچ و خم زندگی مشترک با چالش های آن مواجه شده است، از اهمیت بالایی برخوردار است. این موضوع به ویژه با توجه به تغییرات اقتصادی و اجتماعی، همواره در کانون توجه خانواده ها و نظام حقوقی کشور قرار داشته و پرسش های بسیاری را در ذهن افراد ایجاد می کند. ابهاماتی درباره میزان مهریه قانونی، سقف مسئولیت کیفری مرد و تأثیر طرح های جدید بر رویه های قضایی، همواره در گفت وگوهای عامه و تخصصی مطرح است.

مفهوم و انواع مهریه: از تعهد تا مطالبه

مهریه را می توان مالی دانست که مرد در زمان عقد نکاح، پرداخت آن را به همسرش تعهد می کند. این تعهد، به محض جاری شدن صیغه عقد، بر عهده مرد قرار می گیرد و زن مالک آن می شود. اما ماهیت و نحوه مطالبه مهریه، بسته به نوع آن، می تواند متفاوت باشد. در واقع، مهریه تنها یک عدد یا یک مبلغ نیست؛ بلکه دارای انواع و شرایط خاصی است که در فهم حقوقی آن نقش کلیدی دارند.

تعریف حقوقی مهریه و مالکیت زن

از منظر حقوقی، مهریه مالی است که زن به واسطه عقد نکاح، مالک آن می شود. این مالکیت، به محض خوانده شدن خطبه عقد صورت می گیرد و نیازی به دریافت فیزیکی آن در همان لحظه نیست. زن می تواند پس از عقد، هر زمان که بخواهد و هر نوع تصرفی که بخواهد، در مهریه خود داشته باشد؛ آن را ببخشد، ببخشد یا حتی به فروش برساند. این حق مالکیت، یکی از پشتوانه های حقوقی مهم زن در زندگی مشترک محسوب می شود.

مهریه عندالمطالبه: حق زن، تعهد مرد

مهریه عندالمطالبه به معنای مهریه ای است که زن هر زمان اراده کند، می تواند آن را از همسر خود مطالبه کند و مرد مکلف به پرداخت آن است. در این نوع مهریه، حق زن برای مطالبه، مطلق است و با ادامه زندگی یا قصد جدایی، تفاوتی نمی کند. در زندگی بسیاری از زوجین، ممکن است زن حتی با هدف ادامه زندگی مشترک و بدون قصد طلاق، مهریه عندالمطالبه خود را مطالبه کند تا پشتوانه ای مالی برای خود ایجاد نماید. این نوع مهریه، به زن این امکان را می دهد که در صورت لزوم، بدون هیچ قید و شرطی، برای دریافت آن اقدام کند و مرد نیز موظف به تأمین و پرداخت آن خواهد بود. قانوناً، زن می تواند قبل از تمکین (برقراری روابط زناشویی)، مهریه عندالمطالبه خود را مطالبه کرده و تا زمان دریافت آن، از تمکین خودداری کند که به «حق حبس» معروف است.

مهریه عندالاستطاعه: مشروط به توانایی مالی مرد

بر خلاف مهریه عندالمطالبه، مهریه عندالاستطاعه، مطالبه آن منوط به اثبات توانایی مالی مرد است. به این معنا که اگر مهریه از نوع عندالاستطاعه در سند ازدواج درج شده باشد، زن برای دریافت آن ابتدا باید به دادگاه مراجعه کرده و توان مالی همسرش را برای پرداخت مهریه اثبات کند. تنها در صورت تأیید دادگاه مبنی بر توانایی مالی مرد، مهریه قابل وصول خواهد بود. این شرط، معمولاً با هدف حمایت از مردانی که شاید در زمان عقد توانایی مالی بالایی نداشته باشند، در سند ازدواج قید می شود. با این حال، اهمیت درج صریح این شرط در سند ازدواج بر کسی پوشیده نیست، چرا که در غیر این صورت، اصل بر عندالمطالبه بودن مهریه خواهد بود.

حداکثر مهریه توافقی و سقف اجرایی قانونی

سوالی که ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول می کند این است که آیا قانونی برای سقف مهریه وجود دارد؟ آیا زوجین می توانند هر تعداد سکه ای را که می خواهند به عنوان مهریه تعیین کنند؟ درک تفاوت میان مهریه توافقی و سقف اجرایی آن، برای پاسخ به این پرسش ها ضروری است.

آیا سقف قانونی برای تعیین مهریه وجود دارد؟

در پاسخ به این سوال، باید صراحتاً گفت که خیر، هیچ سقف قانونی برای تعیین مهریه وجود ندارد. زوجین بر اساس توافق و رضایت متقابل، می توانند هر مقداری از مال، اعم از وجه نقد، سکه، ملک یا سایر اموال را به عنوان مهریه تعیین کنند. این توافق، در عقدنامه رسمی ثبت شده و از نظر شرعی و قانونی معتبر است. بنابراین، اگر کسی مهریه ای هزار سکه ای یا حتی بیشتر را تعیین کند، از نظر قانونی ایرادی ندارد و مرد متعهد به پرداخت آن خواهد بود. این عدم محدودیت در تعیین مهریه، زمینه ساز مهریه های سنگین شده است که در دهه های اخیر شاهد آن بوده ایم. با این حال، مهم است که تفاوت این سقف توافقی با سقف اجرایی یا کیفری مهریه را به خوبی درک کنیم.

مبنای محاسبه مهریه به نرخ روز

یکی از مسائل مهم در مطالبه مهریه، به خصوص در شرایط اقتصادی ناپایدار، نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز است. طبق قانون، اگر مهریه وجه رایج (پول نقد) یا سکه و طلا باشد، ارزش آن در زمان مطالبه، بر اساس شاخص بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران محاسبه و پرداخت می شود. این شاخص، تفاوت هایی با نرخ بازار آزاد دارد و اغلب با هدف کاهش اختلافات ناشی از نوسانات شدید قیمت، مبنا قرار می گیرد. این روش محاسبه، به خصوص برای مهریه هایی که سال ها پیش تعیین شده اند و ارزش واقعی آن ها به دلیل تورم به شدت کاهش یافته، اهمیت پیدا می کند تا حقوق زن در طول زمان حفظ شود.

سقف اجرایی و مسئولیت کیفری (حبس) مهریه

با وجود اینکه سقف قانونی برای تعیین مهریه وجود ندارد، اما در مراحل اجرایی و تعیین مسئولیت کیفری برای عدم پرداخت مهریه، قوانین خاصی اعمال می شود. این قوانین، به طور مستقیم بر امکان حبس مرد به دلیل مهریه و نحوه مطالبه آن تأثیر می گذارند.

سقف ۱۱۰ سکه: قانون فعلی و قابلیت جلب

تا پیش از تصویب برخی رویه های قضایی اخیر و طرح های پیشنهادی، ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱، نقش محوری در تعیین سقف اجرایی مهریه داشت. بر اساس این ماده، تنها تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی (یا معادل آن) مشمول ماده ۲ قانون اجرای محکومیت های مالی می شد. این بدان معنا بود که در صورت مطالبه مهریه و عدم پرداخت آن توسط مرد، اگر مرد توانایی مالی برای پرداخت تا ۱۱۰ سکه را نداشت و اعسار او نیز اثبات نمی شد، می توانست حکم جلب و حبس او صادر شود. این قانون، با هدف کاهش جمعیت کیفری و ایجاد تعادل بین حقوق زن و وضعیت مالی مرد وضع شده بود. اما لازم به ذکر است که رویه های قضایی اخیر در بسیاری از دادگاه ها، صدور حکم جلب و حبس را برای مهریه با دشواری بیشتری همراه کرده است، حتی برای مهریه های زیر ۱۱۰ سکه.

مهریه های بیش از ۱۱۰ سکه: صرفاً ملائت زوج ملاک است

اما داستان برای مهریه هایی که از ۱۱۰ سکه فراتر می روند، متفاوت است. برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، قانون صراحتاً بیان می دارد که «صرفاً ملائت (تمکن مالی) زوج ملاک پرداخت است». یعنی، زن برای دریافت مهریه بیش از ۱۱۰ سکه، باید به دادگاه مراجعه کرده و توانایی مالی همسرش را برای پرداخت این مقدار اضافی اثبات کند. این موضوع بدین معناست که برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، حکم جلب و حبس صادر نمی شود و مسئولیت مرد فقط به اندازه ای است که توانایی مالی او اثبات شود. این رویکرد، در واقع تلاشی برای جلوگیری از حبس مردان به دلیل مهریه های بسیار سنگین است که توان پرداخت آن را ندارند.

قانون جدید ۱۴ سکه: شایعات، طرح ها و واقعیت ها

در سال های اخیر، به خصوص با افزایش بی رویه قیمت سکه، بحث های فراوانی درباره اصلاح قوانین مهریه مطرح شده است. یکی از مهم ترین این طرح ها، پیشنهاد کاهش سقف جنبه کیفری مهریه از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه است. این موضوع شایعات زیادی را در جامعه ایجاد کرده که مهریه کلاً به ۱۴ سکه کاهش می یابد یا مهریه های قبلی نیز شامل این قانون می شوند. اما باید به شفافیت اعلام کرد: تا تاریخ تدوین این مقاله (اواسط سال ۱۴۰۴)، این طرح صرفاً یک پیشنهاد در مجلس شورای اسلامی است و هنوز به تصویب نهایی و اجرایی تبدیل نشده است.

در صورت تصویب این طرح، هدف آن صرفاً کاهش سقف جنبه کیفری (حبس) مهریه خواهد بود، به این معنا که مرد تنها برای عدم پرداخت تا ۱۴ سکه ممکن است با مجازات حبس مواجه شود. اما حق زن برای دریافت مهریه توافق شده (حتی بیش از ۱۴ سکه) همچنان پابرجاست و می تواند آن را از طریق راه های مدنی و توقیف اموال مطالبه کند. یکی از کاربردهای ۱۴ سکه، می تواند در مواردی باشد که در عقد نکاح دائم، مهریه ای تعیین نشده باشد؛ در این صورت، ۱۴ سکه به عنوان مهرالمثل در نظر گرفته می شود. همچنین، پرسش مهمی که مطرح می شود این است که آیا این طرح، در صورت تصویب، شامل ازدواج های گذشته نیز می شود؟ حقوقدانان معتقدند که قوانین مربوط به مجازات و حبس، می توانند عطف به ماسبق شوند، یعنی شامل پرونده های گذشته نیز بشوند؛ اما اصل مهریه که حق زن است، تغییری نخواهد کرد.

طرح ۵ سکه: دیگر پیشنهادها برای کاهش حبس

در کنار طرح ۱۴ سکه، پیشنهادهای دیگری نیز برای کاهش سقف جنبه کیفری مهریه مطرح شده است، از جمله طرح ۵ سکه. این طرح نیز با هدف کاهش هر چه بیشتر جمعیت کیفری مردان متأهل و حمایت از آن ها در شرایط ناتوانی مالی، در دست بررسی قرار گرفته است. مانند طرح ۱۴ سکه، این نیز در حد یک پیشنهاد است و برای اجرایی شدن، نیازمند طی مراحل قانونی و تصویب نهایی است. این پیشنهادها نشان دهنده تلاش قانون گذار برای یافتن راهکارهایی جهت حل معضلات اجتماعی و حقوقی مربوط به مهریه است.

بسیاری از افراد تصور می کنند که با تصویب قوانین جدید، مهریه به کلی کاهش یافته یا حبس از بین می رود؛ اما واقعیت این است که این طرح ها صرفاً جنبه کیفری (حبس) مهریه را محدود می کنند، نه اصل حق زن برای دریافت مهریه توافق شده را.

مراحل مطالبه و اجرای مهریه: گام های قانونی

زمانی که زن تصمیم به مطالبه مهریه خود می گیرد، باید مراحلی قانونی را طی کند. این مراحل، چه از طریق اجرای ثبت و چه از طریق دادگاه خانواده، دارای جزئیات و پیچیدگی های خاص خود هستند.

مطالبه از طریق اجرای ثبت: گام اول و الزامی

در گذشته، زن برای مطالبه مهریه می توانست مستقیماً به دادگاه خانواده مراجعه کند. اما با تغییر قوانین، در حال حاضر، مطالبه مهریه ابتدا باید از طریق اجرای ثبت صورت گیرد. این روند به این صورت است که زن با در دست داشتن سند ازدواج رسمی، به دفترخانه ای که ازدواج در آن به ثبت رسیده یا به دایره اجرای ثبت مراجعه کرده و تقاضای صدور اجراییه برای مهریه خود را می کند. از مزایای این روش می توان به سرعت نسبتاً بالاتر و امکان توقیف اموال مرد قبل از رسیدگی قضایی اشاره کرد. اگر مرد در مهلت تعیین شده (معمولاً ۱۰ روز) مهریه را پرداخت نکند، زن می تواند با معرفی اموال و دارایی های مرد، از اجرای ثبت درخواست توقیف آن ها را داشته باشد. این مرحله برای بسیاری از زنان، اولین گام در مسیر دشوار وصول مهریه است.

مطالبه از طریق دادگاه خانواده: گام دوم

اگر مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت به نتیجه نرسد (مثلاً مالی از مرد شناسایی نشود یا مرد در مهلت مقرر اقدام به پرداخت نکند)، زن می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، پرونده مهریه خود را پیگیری کند. در این مرحله، دادگاه به درخواست زن رسیدگی کرده و حکم به پرداخت مهریه صادر می کند. این فرآیند ممکن است طولانی تر و پیچیده تر باشد و نیاز به پیگیری های مستمر قضایی دارد. بسیاری از مردان نیز در این مرحله، با ارائه دادخواست اعسار، تلاش می کنند تا مهریه را به صورت اقساطی پرداخت کنند.

اعسار و تقسیط مهریه: راه حلی برای زوج

در بسیاری از موارد، مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد و در اینجاست که مفهوم «اعسار» مطرح می شود. اعسار به معنای ناتوانی مالی در پرداخت بدهی است. اگر مرد به دادگاه ثابت کند که معسر است و توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد، دادگاه می تواند حکم به تقسیط مهریه صادر کند. در این حالت، دادگاه با بررسی وضعیت مالی مرد (میزان درآمد، دارایی ها، شغل، تعداد افراد تحت تکفل و سایر هزینه های زندگی)، پیش قسطی را تعیین کرده و سپس اقساط ماهیانه را مشخص می کند. این اقساط می تواند شامل یک یا چند سکه یا مبلغی مشخص باشد. هدف از این قانون، جلوگیری از زندانی شدن مردان بدهکار و در عین حال، حفظ حق زن برای دریافت مهریه است. البته، عدم پرداخت اقساط نیز می تواند منجر به صدور حکم جلب شود، همانطور که در تجربیات بسیاری از افراد دیده می شود.

توقیف اموال و مستثنیات دین

برای اجرای حکم مهریه، زن می تواند درخواست توقیف اموال مرد را داشته باشد. این اموال می تواند شامل حساب های بانکی، حقوق (درصدی از آن)، خودرو، ملک و سایر دارایی ها باشد. اما باید توجه داشت که تمام اموال مرد قابل توقیف نیستند. قانون، مواردی را به عنوان «مستثنیات دین» در نظر گرفته است که برای ادامه زندگی ضروری هستند و قابل توقیف نیستند. این موارد شامل مسکن مورد نیاز مرد و افراد تحت تکفل او، ابزار کار، کتب علمی و تخصصی، و برخی وسایل ضروری زندگی می شود. تشخیص اینکه چه اموالی جزو مستثنیات دین هستند و چه اموالی قابل توقیف می باشند، بر عهده دادگاه است.

به عنوان مثال، در برخی پرونده ها دیده شده است که مردی تنها یک خودرو برای امرار معاش و مسافرکشی داشته و زن درخواست توقیف آن را داده است. دادگاه در این موارد، با توجه به اینکه خودرو تنها ابزار کار مرد و وسیله تأمین معاش خانواده است، ممکن است حکم به رفع توقیف از آن صادر کند.

مهریه در شرایط خاص: طلاق، فوت و…

مسیر مهریه همیشه مستقیم و ساده نیست و در شرایط خاصی مانند طلاق یا فوت یکی از زوجین، پیچیدگی های جدیدی پیدا می کند.

تأثیر درخواست طلاق بر مهریه

اگر درخواست طلاق از سوی مرد باشد، او مکلف است تمام مهریه زن را (با رعایت شرایط اعسار و تقسیط) بپردازد. در این شرایط، زن تمام مهریه خود را دریافت خواهد کرد، مگر اینکه در مراحل طلاق، بخشی از مهریه را در ازای طلاق خلع یا به هر دلیل دیگری ببخشد. اما اگر درخواست طلاق از سوی زن باشد، وضعیت کمی متفاوت است. در طلاق از نوع خلع، زن برای رهایی از زندگی مشترک، مبلغی (که می تواند بخشی از مهریه باشد) را به مرد می بخشد. این موضوع نشان می دهد که تصمیم به طلاق، چه از سوی زن و چه از سوی مرد، می تواند تأثیر مستقیمی بر نحوه و میزان دریافت مهریه داشته باشد و در زندگی بسیاری از زوجین، به اهرمی برای مذاکره تبدیل می شود.

مهریه پس از فوت

یکی از مسائلی که کمتر به آن پرداخته می شود، وضعیت مهریه پس از فوت یکی از زوجین است. اگر زن فوت کند، مهریه او مانند سایر اموالش، به ورثه او (شامل فرزندان، پدر و مادر و همسر) می رسد و مرد مکلف به پرداخت آن به وارثان زن است. در این شرایط، وارثان می توانند برای مطالبه مهریه متوفی اقدام کنند. همچنین، اگر مرد فوت کند، مهریه زن، دینی است که بر عهده اموال و ترکه مرد متوفی قرار می گیرد و زن می تواند آن را از ماترک همسرش مطالبه کند، قبل از اینکه اموال میان سایر ورثه تقسیم شود. این نشان می دهد که حق مهریه، حتی پس از فوت، به طور کامل از بین نمی رود و به قوت خود باقی است.

بررسی برخی ابهامات و واقعیت های رایج درباره مهریه

در میان عموم مردم، ابهامات و تصورات نادرستی درباره مهریه وجود دارد که لازم است به آن ها پاسخ داده شود. بسیاری از این تصورات، ریشه در شنیده ها و تجربه ناقص افراد دارد.

تأثیر خیانت زن بر مهریه

یکی از سوالات پرتکرار این است که آیا خیانت زن (در صورت اثبات) می تواند تأثیری بر مهریه او داشته باشد؟ طبق قانون مدنی ایران، مهریه به محض عقد نکاح به ملکیت زن در می آید و حق اوست. بنابراین، بر اساس قوانین فعلی، خیانت زن (حتی در صورت اثبات) تأثیری بر حق او برای دریافت مهریه ندارد. این موضوع برای بسیاری از مردان که با چنین شرایطی مواجه شده اند، منشأ نارضایتی و احساس بی عدالتی است، اما قانون مهریه را از روابط شخصی و اخلاقی زوجین جدا می داند و آن را یک حق مالی مستقل می شمارد.

مالیات مهریه

آیا بر مهریه مالیات تعلق می گیرد؟ در حال حاضر، خیر، هیچ قانون مصوبی برای اخذ مالیات مستقیم بر مهریه (در زمان ثبت یا مطالبه) وجود ندارد. هرچند در گذشته طرح هایی برای مالیات بر مهریه های بسیار سنگین مطرح شده، اما هیچ کدام به قانون تبدیل نشده اند. آنچه گاهی به اشتباه به عنوان مالیات مهریه مطرح می شود، ممکن است مربوط به هزینه های دادرسی یا نقل و انتقال برخی اموال در جریان اجرای مهریه باشد که به صورت غیرمستقیم، هزینه هایی را به طرفین تحمیل می کند.

تفاوت اصلی مهریه حال (عندالمطالبه) و مدت دار (عندالاستطاعه) در مطالبه

همانطور که پیشتر اشاره شد، مهریه حال (عندالمطالبه) به زن این حق را می دهد که هر لحظه آن را مطالبه کند و مرد مکلف به پرداخت است. اما مهریه مدت دار (عندالاستطاعه) تنها زمانی قابل مطالبه است که زن توانایی مالی مرد را اثبات کند. در عمل، این تفاوت در سرعت و سهولت مطالبه مهریه بسیار محسوس است. زنانی که مهریه عندالمطالبه دارند، از اهرم فشار قوی تری برای دریافت حق خود برخوردارند، در حالی که در مهریه عندالاستطاعه، بار اثبات بر دوش زن است و این فرآیند ممکن است طولانی تر و دشوارتر باشد.

نقش مهریه در زندگی مشترک و چالش های آن

مهریه، به عنوان یک نهاد حقوقی و اجتماعی، در زندگی مشترک زوجین نقش های متفاوتی ایفا می کند. از یک سو، پشتوانه مالی برای زن است و از سوی دیگر، می تواند به معضلی در روابط زناشویی و حتی در سطح جامعه تبدیل شود.

مهریه به عنوان پشتوانه و ابزار فشار

برای بسیاری از زنان، مهریه یک پشتوانه مالی است که در صورت بروز مشکلات در زندگی مشترک یا هنگام طلاق، می تواند از آن ها حمایت کند. این جنبه حمایتی، به خصوص در جامعه ای که زنان ممکن است در استقلال مالی و شغلی با چالش هایی مواجه باشند، از اهمیت زیادی برخوردار است. اما گاهی، مهریه های سنگین به جای اینکه نمادی از احترام و تضمین باشد، به ابزاری برای فشار تبدیل می شود. در کشمکش های زناشویی، زن ممکن است با به اجرا گذاشتن مهریه، مرد را تحت فشار قرار دهد تا به خواسته های او تن دهد یا تنبیه مالی صورت گیرد. این وضعیت، به خصوص زمانی که زندگی مشترک به بن بست رسیده و هر دو طرف درگیر احساسات منفی و کینه توزی هستند، می تواند به بحران های جدی منجر شود و آسیب های روحی و روانی عمیقی بر هر دو طرف و به ویژه بر فرزندان وارد کند.

چالش های اجتماعی و اقتصادی مهریه های سنگین

مهریه های نجومی و سنگین، در طول سالیان متمادی، به یکی از چالش های بزرگ اجتماعی و اقتصادی در ایران تبدیل شده است. این مهریه ها، به خصوص با افزایش بی رویه قیمت سکه، بار مالی سنگینی را بر دوش مردان قرار می دهد. تجربیات بسیاری نشان داده است که مردان جوان، با امید به تشکیل خانواده، مهریه های سنگین را می پذیرند، اما با گذشت زمان و بروز مشکلات، در تنگنای مالی شدیدی قرار می گیرند. این وضعیت نه تنها می تواند منجر به زندانی شدن مردان شود، بلکه بسیاری از جوانان را از ازدواج منصرف می کند و به تبع آن، نرخ ازدواج را کاهش داده و آمار طلاق را افزایش می دهد. همچنین، بار سنگین مالی مهریه، می تواند موجب فساد اداری و تلاش برای مخفی کردن اموال از سوی مردان شود که پیچیدگی های پرونده ها را دوچندان می کند.

تأثیر مهریه بر روابط و پایداری خانواده

در حالت ایده آل، مهریه باید عاملی برای تحکیم بنیان خانواده و نشانه ای از ارزش زن باشد. اما در عمل، مهریه های سنگین گاهی اوقات تأثیر معکوس دارد. زمانی که مهریه به اهرم فشار تبدیل می شود، می تواند به جای عشق و محبت، ترس و اضطراب را در روابط زناشویی غالب کند. مردانی که تحت فشار مالی مهریه قرار می گیرند، ممکن است احساس بردگی یا اسارت کنند و این احساسات منفی، به تدریج پایه های زندگی مشترک را سست می کند. از سوی دیگر، زنانی که مهریه خود را به راحتی از دست می دهند یا با موانع زیادی برای وصول آن مواجه می شوند، احساس بی عدالتی و ناامنی می کنند. این تعارضات، به ویژه در شرایط اقتصادی فعلی که هر دو طرف ممکن است با فشارهای مالی دست و پنجه نرم کنند، می تواند به تشدید اختلافات و فروپاشی خانواده منجر شود.

به نظر می رسد راه حل این معضل، نه در حذف کامل مهریه (که پشتوانه شرعی و اجتماعی دارد) و نه در تعیین سقف های بسیار پایین، بلکه در فرهنگ سازی برای تعیین مهریه های معقول و متناسب با توان مالی مرد و در عین حال، تضمین حقوق زن به شیوه های دیگر (مانند تنصیف اموال، بیمه و…) است. همچنین، افزایش آگاهی حقوقی و ارجاع زوجین به مشاوره خانواده پیش از ازدواج و در طول زندگی مشترک، می تواند به مدیریت انتظارات و حل اختلافات کمک کند.

نتیجه گیری

همانطور که در این مقاله بررسی شد، مفهوم «حداکثر پرداخت مهریه» ابعاد گوناگونی دارد. در حالی که از نظر قانونی هیچ سقفی برای مقدار مهریه توافقی میان زوجین وجود ندارد و زن می تواند هر مقدار مهریه را که در عقدنامه قید شده است، مطالبه کند، اما در عمل، سقف های اجرایی و کیفری در مراجع قانونی، تعیین کننده مسئولیت نهایی مرد هستند. قانون ۱۱۰ سکه، همچنان به عنوان مرجع اصلی برای امکان جلب و حبس مرد باقی است، هرچند که رویه های قضایی اخیر و طرح های پیشنهادی مانند ۱۴ یا ۵ سکه، در تلاش برای کاهش جمعیت زندانیان مهریه و تعدیل جنبه کیفری آن هستند. این طرح ها، اگرچه هنوز به تصویب نهایی نرسیده اند، نشان از تلاش برای یافتن تعادل میان حقوق زن و توانایی مالی مرد دارند.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه هر کدام شرایط خاص خود را برای مطالبه دارند و مراحل قانونی مطالبه مهریه، از اجرای ثبت آغاز شده و در صورت لزوم به دادگاه خانواده کشیده می شود. اعسار و تقسیط مهریه نیز راه حلی برای مردانی است که توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارند. در این میان، درک صحیح از قوانین، واقعیت ها و شایعات پیرامون مهریه، از اهمیت حیاتی برخوردار است. با توجه به پیچیدگی های حقوقی و تأثیرات عمیق اجتماعی و اقتصادی مهریه بر زندگی افراد، توصیه می شود که زوجین در هر مرحله از زندگی مشترک و به ویژه هنگام بروز اختلافات، حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی وکلای خانواده بهره مند شوند تا بتوانند با آگاهی کامل، تصمیمات درست و منطقی را اتخاذ کنند.